Πόλη της Φθιώτιδος Αχαΐας. Αναφέρεται στην Ιλιάδα. Η αρχαία Άλος βρισκόταν μάλλον επάνω στη Μαγούλα Πλατανιώτικη και καταστράφηκε το 346 π.Χ. από τον Μακεδόνα στρατηγό Παρμενίωνα. Στο λόφο σώζεται ισχυρό τείχος με πύργους (αρχές 4 ου αι. π.Χ.). Η Νέα Άλος ιδρύθηκε μετά το 302 π.Χ. από τον βασιλιά
…»
( Βελεστίνο / Φεραί ) Αναφέρεται στην Ιλιάδα. Η αρχαία πόλη βρίσκεται εν μέρει κάτω από την κωμόπολη Βελεστίνο. Η περιοχή της κατοικούνταν από την ύστερη νεολιθική εποχή έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους (1 ος αι. μ.Χ.). Εκταταμένη προϊστορική κατοίκηση στους λόφους και τις μαγούλες της περιοχής.
…»
( Ιωλκός ) Αναφέρεται στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Μυθική πατρίδα του Πελία, του Αίσονος και του Ιάσονος και ορμητήριο των ηρώων που συμμετείχαν στην Αργοναυτική εκστρατεία. Οι πρώτοι βασιλείς της ήταν Μινύες από τη Βοιωτία και αργότερα από τη Φθία με πρώτον τον Πηλέα. Τον 4 ο αι. π.Χ. ήταν μια
…»
( Ορμίνιον ) Στο πλάτωμα της κορυφής του λόφου της Γορίτσας (ύψος 200 μ.), στο ανατολικό άκρο του κόλπου του Βόλου, διατηρούνται πολύ καλά μεγάλα τμήματα του τείχους με ημικυκλικούς πύργους οχυρωμένου οικισμού των ελληνιστικών χρόνων, ίσως στρατιωτικής εγκατάστασης των Μακεδόνων (350 - 250 π.Χ.).
…»
Σημαντικός προϊστορικός οικισμός κοντά στον Βόλο, με εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά λείψανα. Κατοικήθηκε συνεχώς από τη νεότερη νεολιθική περίοδο (5 η χιλιετία π.Χ.) έως το τέλος της εποχής του Χαλκού (1100 π.Χ.). Στη νεότερη νεολιθική (4800 - 4500 π.Χ.) χρονολογούνται οι έξι ομόκεντροι περίβολοι που
…»
(Βλ. και Παγασαί) Ιδρύθηκε ανάμεσα στο 293 - 288 π.Χ. από τον Μακεδόνα βασιλιά Δημήτριο Πολιορκητή, με το συνοικισμό, δηλαδή την ένωση, μικρότερων γειτονικών πόλεων. Αποτέλεσε το στρατιωτικό, πολιτικό και εμπορικό ορμητήριο των Μακεδόνων προς τη Νότια Ελλάδα. Από τον 1 ο αι. π.Χ. άρχισε να
…»
Πάνω στον απόκρημνο λόφο Καστρί, Β. του ακρωτηρίου Άγιος Γεώργιος (σημερ. Σηπιάς), σώζονται λείψανα τοίχων και θραύσματα δωρικών κιόνων από ναό. Εντοπίσθηκαν ακόμη τα θεμέλια άλλου κτιρίου και τμήμα τοίχου με πολυγωνική δόμηση (αρχαϊκά ακροκέραμα 6 ου αι. π.Χ. στο Μουσείο Βόλου). Πάνω στα ερείπια
…»
Στο λόφο Κοκκωτοί, νότια του Αλμυρού, σώζεται ισχυρό τείχος με πύργους και προμαχώνες. Το οχυρό πρέπει να εντάσσεται στα αμυντικά έργα των Μακεδόνων κατά την ελληνιστική περίοδο (3 ος έως 2 ος αι. π.Χ.). Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
…»
Η πόλη ενσωματώθηκε το 293 π.Χ. στη Δημητριάδα. Εδώ βρισκόταν ένα από τα γνωστότερα ιερά και μαντεία των Μαγνητών, αυτό του Απόλλωνος Κοροπαίου. Το ιερό άκμασε από τους αρχαϊκούς χρόνους έως τη ρωμαϊκή εποχή·λείψανα αρχαϊκού ναού ανασκάφηκαν κάτω από το λόφο Πετράλωνα, στην αριστερή όχθη του ποταμού
…»
3 χλμ. ΝΑ. του Νεοχωρίου, στη χερσόνησο της Μαγνησίας. Ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής με ημικυκλική αψίδα (τέλη 5 ου ή αρχές 6 ου αι.). Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
…»
Στη θέση του νεκροταφειακού ναού του Αγίου Αθανασίου, νότια της Μηλίνας, προϋπήρχε παλαιοχριστιανική βασιλική, από την οποία έχουν διασωθεί πολυάριθμα αρχιτεκτονικά μέλη. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
…»
( Πύρασος ή Φθιώτιδες Θήβες ) Επίνειο των Θεσσαλικών Θηβών και λιμάνι με έντονη εμπορική κίνηση. Εδώ υπήρχε ιερό της Δήμητρος και της Κόρης (Δημήτριον). Η πόλη παρήκμασε στα ύστερα ελληνιστικά χρόνια (1 ος αι. π.Χ.). Στην περιοχή της έχουν βρεθεί πολλοί αρχαίοι τάφοι. Στους παλαιοχριστιανικούς
…»
Οικισμός σε χαμηλό λόφο, στο μυχό του Παγασητικού κόλπου, με συνεχή κατοίκηση από το 1400 π.Χ. έως τη γεωμετρική εποχή. Λείψανα μεγάλου μυκηναϊκού κτιρίου (ανακτόρου;) με σπαράγματα τοιχογραφιών, δάπεδα με κονίαμα και διακοσμημένη κεραμική. Νεκροταφείο κιβωτιόσχημων τάφων του 15 ου - 14 ου αι. π.Χ.
…»
( Παγασαί ) (Βλ. και Δημητριάδα) Πόλη της Πελασγιώτιδος και επίνειο των Φερών ήδη από τον 7 ο και 6 ο αι. π.Χ. Η πόλη αναφέρεται στο μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας. Άκμασε στους αρχαϊκούς χρόνους χάρη στο ιερό και μαντείο του Παγασαίου Απόλλωνος, κοντά στον ποταμό Ξηριά. Το 293 π.Χ. συνοικίστηκε
…»
( Νήλεια ) Σημαντικός οικισμός του τέλους της νεολιθικής (4500 - 3200 π.Χ.) και της εποχής του χαλκού (3200 - 1100 π.Χ.), σε λόφο απέναντι από τον Βόλο. Οικιστικά κατάλοιπα από ορθογώνια κτίρια με λίθινα θεμέλια και πήλινα δάπεδα, εστίες και αποθηκευτικοί χώροι. Σαφείς ενδείξεις για εντατικές
…»
( Μεθώνη ) Λείψανα παλαιοχριστιανικού εκκλησιαστικού συγκροτήματος που είχε ως κέντρο βασιλική. Εξαίρετης ποιότητας αρχιτεκτονικά γλυπτά, μαρμαροθέτημα και ψηφιδωτό δάπεδο (4 ος - 5 ος αι.). Σε κοντινή απόσταση, δεύτερη παλαιοχριστιανική βασιλική, επίσης με ψηφιδωτό δάπεδο (ίσως β' μισό 4 ου αι.).
…»
Κοντά στο εκκλησάκι της Παναγίας, λείψανα τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Σώζονται αρχιτεκτονικά λείψανα και ψηφιδωτά δάπεδα με φυτικά και γεωμετρικά θέματα (τέλη 5 ου - 6 ος αι.). Στην ίδια τοποθεσία λείψανα άλλου κτιρίου, άγνωστης χρήσης. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
…»
Μεγάλος νεολιθικός οικισμός της 7 ης , 6 ης και 4 ης χιλιετίας π.Χ. Σπίτια με λίθινο θεμέλιο και πλίνθινη ανωδομή, δρόμοι και μικρές πλατείες, εκτείνονται μέσα και έξω από ομόκεντρους προστατευτικούς περιβόλους. Τα σπίτια εκτός της ακροπόλεως προδίδουν πολεοδομικό σχεδιασμό. Μέσα στην ακρόπολη
…»
(Κικύνηθος νήσος) Λείψανα της τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής της Αγίας Σοφίας, με νάρθηκα και πρόσκτισμα, στον ομώνυμο ορμίσκο, στο Δ. τμήμα του νησιού. Η βασιλική έχει σήμερα καταστραφεί από τη θάλασσα. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
…»
( Πτελεών ) Η θέση Γρίτσα, βραχώδης λόφος στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου, κατοικείται από τη νεολιθική εποχή. Ανασκάφηκαν καμπυλόγραμμα νεολιθικά κτίρια, οικία και κιβωτιόσχημοι τάφοι των μεσοελλαδικών χρόνων (2000 - 1600 π.Χ.) και μικροί μυκηναϊκοί θολωτοί τάφοι που χρονολογούνται μεταξύ 1400 -
…»
