Δονούσα (Donousa)

Το νησί του ερωτευμένου Διόνυσου

• Κορυφαία Αξιοθέατα

  Δονούσα: Κορυφαία αξιοθέατα, αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, μοναστήρια, παραλίες, γραφικά μέρη, ιδιαίτερες τοποθεσίες, κ.α.

• Αρχαιολογικοί Χώροι

  Δονούσα: Αρχαιολογικοί χώροι, κλασσική αρχαιότητα, ρωμαϊκή ιστορία, βυζαντινή ιστορία, μεσαιωνικά, ενετικά, κ.α.

• Ιστορία

  Η Δονούσα γνωστή και ως Δενούσα, η Δόνουσα των αρχαίων, η Stenosa ή Spinosa των ξένων ναυτικών του ΙΘ΄αι. (Luigi Lamberti: Portolano del Mare Mediterraneo, Livorno 1856 τομ.ΙΙ σ.286) μαζί με την Αμοργό αποτελούν τα ανατολικότερα νησιά των Κυκλάδων. Το νησί είχε κατοικηθεί από τα γεωμετρικά χρόνια και αυτό είναι πασιφανές από τα κατάλοιπα γεωμετρικών οικισμών που βρέθηκαν στη Δονούσα. Σύμφωνα με τη μυθολογία η Δονούσα είναι το νησί που έκρυψε ο Διόνυσος την Αριάδνη για να μη τη βρει ο Θησέας. Οι ανασκαφές που έγιναν στο νησί έφεραν στο φως οικοδομικά λείψανα οικισμού των Γεωμετρικών χρόνων καθώς και λείψανα κατοικιών της Εποχής του Χαλκού. Η Δονούσα κατέστη γνωστή στα ελληνικά πολιτικά δρώμενα εκ του γεγονότος ότι οι κάτοικοί της έμαθαν την έξωση του Όθωνα 14 χρόνια μετά! (όταν επισκέφθηκε το νησί ο Βασιλεύς Γεώργιος ο Α΄). Αργότερα έγινε γνωστή και στην Ιστορία του Α΄Παγκόσμιου Πολέμου λόγω της "ανθράκευσης" δηλαδή του εφοδιασμού με κάρβουνο του Γερμανικού καταδρομικού Γκαίμπεν αποκρυπτόμενο πίσω από το ακρωτήριο Άσπρο, διαφεύγοντας έτσι των Αγγλικών και Γαλλικών πολεμικών πλοίων. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου

• Έθιμα

  Η Δονούσα αποτελείται από τέσσερις οικισμούς. Τη Δονούσα ή Σταυρό, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι, το μεγαλύτερο χωριό και το λιμάνι του νησιού. Ο γραφικός οικισμός με την αυθεντική κυκλαδίτικη ταυτότητά του γοητεύει κάθε επισκέπτη. Είναι κτισμένος στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, γύρω από έναν απάνεμο κόλπο. Στην ανατολική πλευρά του οικισμού βρίσκεται το εκκλησάκι του Τίμίου Σταυρού, στο οποίο χρωστά και την ονομασία Σταυρός. ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ Γλεντήστε μαζί με τους ντόπιους παραδοσιακά τον Δεκαπενταύγουστο και στις 14 Σεπτεμβρίου του Σταυρού. Αγίας Σοφίας στη Μερσίνη (17 Σεπτεμβρίου) Μη φύγετε από το νησί αν δεν δοκιμάσετε τα ντόπια φαγητά όπως ο καβουρμάς, το πατατάτο, το γεμιστό κατσίκι με ρύζι και φεύγοντας πάρτε μαζί σας αξιαλομυζήθρα και παστέλι. ΕΘΙΜΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, παλαιότερα, σε κάθε σπιτικό μαγειρευόταν ο «κοφτός», φαγητό που παρασκευάζεται από σιτάρι ξεφλουδισμένο και κοπανισμένο, στο οποίο πρόσθεταν τυριά ξερά και μυζήθρες και στο τέλος γινόταν σαν χυλός. Ο κοφτός έπρεπε να σιγοβράζει όλη τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς και πρόσεχαν να μη σβήσει καθόλου η φωτιά. Ήταν το φαγητό που θα έτρωγαν το πρωί της Πρωτοχρονιάς, αμέσως μόλις γύριζαν από την Εκκλησία. Ενδιαφέρουσα είναι και η παρακάτω δοξασία: θεωρούσαν ότι φέρνει τύχη να προλάβει κάποιος την αυγή της Πρωτοχρονιάς να αντλήσει το «πρώτο» νερό απ' το πηγάδι και να το φέρει στο σπίτι. ΦΩΤΑ Ανήμερα των Φώτων υπάρχει το έθιμο να μοιράζουν οι νοικοκυρές από σπίτι σε σπίτι ξεροτήγανα και «φωτόπιτες», όπως λένε ένα είδος λουκουμάδων που φτιάχνουν πάντα τη μέρα αυτή «για το καλό». ΠΑΣΧΑ Όπως όλα τα κυκλαδονήσια, έτσι και η Δονούσα ντύνεται στα γιορτινά της περιμένοντας το Πάσχα. Ασπρίζονται τα σπίτια, οι δρόμοι, οι αυλές, η εκκλησία. Το Μ. Σάββατο σ' όλα τα σπίτια υπάρχει φοβερή κινητικότητα απ' τις ετοιμασίες. Παρασκευάζουν το γεμιστό κατσίκι. Ετοιμάζουν με επιμέλεια τη γέμιση. Ταυτόχρονα ζυμώνουν τα πασχαλινά τσουρέκια, τα «κουλούρια».Οι πέτρινοι φούρνοι είναι ήδη έτοιμοι. Στην αρχή ψήνουν το «προφούρνισμα» (είδος ψωμιού μαλακού), ακολουθούν οι «Παύλοι» (έτσι λέγονται οι φρατζόλες του ψωμιού), τα κουλούρια (τσουρέκια) και στο τέλος το κατσίκι. Δίπλα του χύτρες με τη γέμιση που περίσσεψε. Εκεί θα μείνει όλη μέρα και θα βγει αργά τη νύχτα. Στη Δονούσα την Κυριακή του Πάσχα δεν συνηθίζουν να ψήνουν, γιατί πιστεύουν ότι αυτή τη μέρα πρέπει να απολαμβάνουν το λαμπριάτικο τραπέζι, χωρίς άλλες ασχολίες. Την Κυριακή το απόγευμα, μετά τη λειτουργία της «Αγάπης» καίνε τον «Ιούδα», που τον έχουν κρεμάσει στη μέση της παραλίας. Τον Ιούδα τον έχουν κατασκευάσει οι νέοι του χωριού από το Μ. Σάββατο. ΓΑΜΟΣ Στους παραδοσιακούς γάμους συνηθίζουν να παίρνουν απ' το σπίτι της τη νύφη με συνοδεία βιολιών που παίζουν σκοπούς του γάμου αλλά και νησιώτικους. Στους καλεσμένους μοιράζουν παστέλι σπιτικό, που σερβίρεται πάνω σε φύλλο λεμονιάς. Τα παλιά χρόνια σερβίρανε λουκούμια που οι νοικοκυρές παρασκεύαζαν με αλεύρι από σιτάρι ψιλό που το ζύμωναν με ζάχαρη. Την επόμενη μέρα πάνε πάλι με τα βιολιά να …

• Δραστηριότητες

  ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Στη Δονούσα ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να επισκεφθεί όλα τα χωριά περπατώντας. Η μεγαλύτερη διαδρομή διαρκεί 1 ώρα και 30 λεπτάΤα χωριά - οικισμοί της Δονούσας: ο Τρούλος, η Χαραυγή ή Μεσαριά, το Μερσήνι (ανατολικά) και η Καλοταριτίσσα (βόρεια), ξεχωρίζουν για τη γραφικότητά τους και προσφέρονται για πεζοπορία στο ορεινό και πετρώδες έδαφος του νησιού, με τη χαμηλή βλάστηση, όπου ευωδιάζει το θρούμπι και το δενδρολίβανο. Για να γνωρίσετε από κοντά τα πιο χαρακτηριστικά τοπία του νησιού οι διαδρομές που σας προτείνουμε είναι: Σταυρός - Χαραυγή. Θα διανύσετε απόσταση περίπου 4,5 χλμ., ξεκινώντας από το Σταυρό και καταλήγοντας στον οικισμό Χαραυγή με τα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπιτάκια. Χαραυγή –Μερσήνι Μετά από πεζοπορία 1,5 χλμ., μια όαση από περιβόλια με βερικοκιές, ροδακινιές και συκιές υποδέχεται στο Μερσήνι τον περιπατητή. Δροσιστείτε και ξεδιψάστε την πηγή που αναβλύζει στις ρίζες ενός αιωνόβιου πλάτανου κοντά στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας και αφήστε το βλέμμα σας να πλανηθεί στο ονειρικό γαλάζιο του Αιγαίου μέχρι και την Αμοργό. Στο Μερσήνι υπάρχει ένα αξιοθέατο ειδικού ενδιαφέροντος: το μεικτό σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που έως το 2002 ηλεκτροδοτούσε τον οικισμό. Αν θέλετε συνεχίστε την πεζοπορία στη νότια πλευρά, προς τη θέση Βαθύ Λιμενάρι, όπου θα θαυμάσετε τα ερείπια οικισμών της γεωμετρικής εποχής, που αποτελούν τα αρχαιότερα δείγματα κατοίκησης στο νησί. Σταυρός - Καλοταρίτισσα Ακολουθώντας το μονοπάτι που διασχίζει το επιβλητικό βουνό Πάπας (η κορυφή του αποτελεί το υψηλότερο σημείο του νησιού, στα 383 μ.) και οδηγεί στην Καλοταρίτισσα, στο βόρειο τμήμα της Δονούσας, θα βαδίσετε δίπλα στα αμπέλια και τις ελιές, θα εξερευνήσετε τα παλιά μεταλλεία του νησιού και θα θαυμάσετε τον τρόπο που οι κέδροι και τα σκίνα καταφέρνουν και φυτρώνουν ακόμα και στην πέτρα. Μετά από πεζοπορία 1,5 ώρας θα φτάσετε στο πανέμορφο χωριουδάκι της Καλοταρίτισσας, με τα γραφικά χαμηλά πετρόχτιστα σπιτάκια και την κατάλευκη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Φυσικά μνημεία Σπήλαιο του Τοίχου Φωκοσπηλιά Το νησί αποτελεί σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδας

• Βουνό & Θάλασσα

  Δονούσα: Βουνό και θάλασσα, παραλίες, γραφικές παραλίες, λίμνες, ποτάμια, καταρράκτες, φαράγγια, ορειβατικά καταφύγια, κ.α.

• Φωτογραφίες

  Δονούσα: Φωτογραφίες και Εικόνες, φωτογραφίες μνημεία, φωτογραφίες αξιοθέατα, φωτογραφίες τοποθεσίες, κ.α.

• Πληροφορίες

  Δονούσα: Ταξιδιωτικές πληροφορίες, πρόγνωση καιρού, δρομολόγια πλοίων, δρομολόγια υπεραστικών λεωφορείων, δρομολόγια αεροπλάνων, χρήσιμα τηλέφωνα, ακτοφυλακή, αστυνομικό τμήμα, δημαρχείο, ΚΕΠ, κ.α.