Σκόπελος

Το νησί-σταρ των Σποράδων

• Κορυφαία Αξιοθέατα

  Σκόπελος: Κορυφαία αξιοθέατα, αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, μοναστήρια, παραλίες, γραφικά μέρη, ιδιαίτερες τοποθεσίες, κ.α.

• Αρχαιολογικοί Χώροι

  Σκόπελος: Αρχαιολογικοί χώροι, κλασσική αρχαιότητα, ρωμαϊκή ιστορία, βυζαντινή ιστορία, μεσαιωνικά, ενετικά, κ.α.

• Μουσεία

  Σκόπελος: Μουσεία, αρχαιολογικά, βυζαντινά, ιστορικά, πινακοθήκες, λαϊκής τέχνης, νομισματικά, ναυτικά, πολεμικά, κ.α.

• Μοναστήρια

  Σκόπελος: Μοναστήρια, μονές, καστρομονάστηρα, χώροι λατρείας, κ.α.

• Ιστορία

  Σύμφωνα με την μυθολογία ο πρώτος οικιστής της Σκοπέλου ήταν ο Πεπάρηθος, από τον οποίο το νησί πήρε την αρχαία ονομασία του. Από άλλες πηγές πληροφορούμαστε ότι κατοικήθηκε γύρω στον 15ο αιώνα π. Χ. από Κρήτες αποίκους, οι οποίοι έφτασαν στο νησί από την Κνωσό, με αρχηγό τον αδελφό του Πεπάρηθου, τον Στάφυλο, γιο του θεού Διονύσου και της Αριάδνης. Οι Κρήτες εισήγαγαν στο νησί την καλλιέργεια του αμπελιού και της ελιάς. Ο Στάφυλος ηρωοποιήθηκε κι έτσι αναφέρεται μεταξύ των πενήντα Αργοναυτών που ταξίδεψαν με τον Ιάσονα στην Κολχίδα για να πάρουν το Χρυσόμαλλο Δέρας. Η σημερινή ονομασία της Σκοπέλου αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο και τον Ιεροκλή τον 2ο αιώνα μ.Χ. και ενδεχομένως προέρχεται από το βραχώδες των βορείων ακτών της, που ήταν «σκόπελος», εμπόδιο δηλαδή, για τους επίδοξους εισβολείς. Στους Αρχαϊκούς χρόνους οι Χαλκιδείς αποικίζουν με τη σειρά τους την Πεπάρηθο, η οποία φτάνει σε μεγάλη ακμή στο τέλος του 6ου και στις αρχές του 5ου αιώνα π Χ., κόβοντας μία σειρά αργυρών νομισμάτων και διατηρώντας εμπορικές επαφές με πολλές άλλες πόλεις του Αιγαίου. Μετά το 480 το νησί χάνει την αυτοτέλειά του και υπάγεται στην Α' Αθηναϊκή συμμαχία. Το 427 ένας ισχυρός σεισμός που συνοδεύεται από φοβερό παλιρροϊκό κύμα γκρεμίζει πολλά δημόσια κτίρια, όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης. Στις αρχές του 4ου αιώνα η Πεπάρηθος γίνεται και πάλι ανεξάρτητη, και ξανακόβει δικά της νομίσματα, τα οποία έφεραν στην μία πλευρά κεφαλή Διονύσου και στην άλλη σταφύλι, έμβλημα του νησιού ήδη από τους Αρχαϊκούς χρόνους. Στα μέσα του αιώνα γνωρίζουμε ότι μαζί με τα υπόλοιπα νησιά των Σποράδων είχε γίνει ναυτική βάση των Αθηναίων, ενώ είχε εμπορικές συναλλαγές με πόλεις του Ευξείνου Πόντου, όπου εξήγε τον φημισμένο ``πεπαρήθιο`` οίνο. Ακριβώς τη φήμη του νησιού για το κρασί του μαρτυρούν αφενός η συχνή απεικόνιση σε νομίσματα του Διόνυσου, του σταφυλιού και αμφορέα κρασιού κι αφετέρου τα κεραμικά εργαστήρια παραγωγής κυρίως αμφορέων που έχουν εντοπιστεί στο νησί. Από μαρτυρίες επιγραφών γνωρίζουμε ότι στην Πεπάρηθο υπήρχε θέατρο, όπου παίζονταν τραγωδίες, καθώς και ναός της Δήμητρας, όπου γίνονταν μυστηριακές τελετές. Η πολιούχος ωστόσο θεότητα του νησιού φαίνεται πως ήταν η Αθηνά, αλλά υπήρχε και λατρεία του Διονύσου. Στη θέση του Κανάκη η Λάκα έχουν βρεθεί τα άνδηρα των ναών της Αθηνάς και του Διονύσου. Μετά την μάχη της Χαιρώνειας το 338 π. Χ. το νησί πέρασε στα χέρια των Μακεδόνων μέχρι το 146 π. Χ. που οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα. Στο νησί τότε υπήρχαν τρεις πόλεις: ο Πάνορμος, η Σελινούς και η Πεπάρηθος. Στους χρόνους των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου το νησί δεν αναφέρεται στις αρχαίες πηγές και μόνο το 209 π Χ. εμφανίζεται να γίνεται πεδίο συγκρούσεων, κατά τον πόλεμο μεταξύ του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου του 5ου και του βασιλιά της Περγάμου Αττάλου Α', ο οποίος και την καταλαμβάνει το 209, αλλά στη συνέχεια ο Φίλιππος στέλνει ισχυρή δύναμη και την ανακαταλαμβάνει. Το 199 π Χ ο ίδιος καταστρέφει το νησί, επειδή δεν επιθυμεί να γίνει πολεμική βάση των Ρωμαίων. …

• Έθιμα

  ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ 1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ή "ΠΡΩΤΟΤΡΥΪΤΙΑ" Η 1η Σεπτεμβρίου, στη Σκόπελο, εθεωρείτο ως η πρώτη ημέρα του έτους. Άλλωστε είναι η εκκλησιαστική «πρωτοχρονιά». Επίσης ονομαζόταν και «Πρωτοτρυϊτιά» ή " Πρωτοτρυγιτιά" επειδή εκείνη την ημέρα άρχιζε ο τρύγος. Η νοικοκυρά είτε αφήνει από το προηγούμενο βράδυ έξω από το σπίτι ένα ποτήρι με νερό είτε πάει πρωί στη βρύση και γεμίζει μια κανάτα. Επιστρέφοντας, πριν μπει στο σπίτι θα αναφωνήσει " Καλημέρα σπίτι" μπαίνει μέσα με το δεξί πόδι αφού πρώτα έχει τοποθετήσει στο κατώφλι του σπιτιού ένα ρόδι το οποίο και θα πατήσει. Στη συνέχεια ραντίζει με το νερό στις τέσσερις γωνίες του σπιτιού λέγοντας " Όπως τρέχει το νεράκι έτσι να τρέχει και το καλό στο σπίτι μας" Μετά, έριχναν μια πέτρα για να είναι γεροί αυτοί που κατοικούν το σπίτι σαν την πέτρα. Μπορεί επίσης αντί για νερό να χρησιμοποιηθεί αγιασμός ο οποίος φυλάγεται όλο το χρόνο για τη στιγμή αυτή. Το " αμποδιακό" ( έτσι λέγεται το έθιμο αυτό) στην περίπτωση αυτή μπορεί να γίνεται και με εικόνα χωρίς τη χρήση ροδιού . Πρόκειται μάλλον για εκχριστιανισμό του εθίμου. ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΜΠΡΑΜΔΕΣ Οι "Μπράμδες" είναι παραδοσιακή αποκριάτικη μεταμφίεση της Σκοπέλου. Φορούν καλά μαντήλια και τοπικές ενδυμασίες (φουστανέλες, βράκες, τουαλέτες της εποχής) καθώς και πολλά τσαπράζια ασημένια. Γυρίζουν από γειτονιά σε γειτονιά και τραγουδούν το επικό τραγούδι της "Βλάχας". -Άντε να πάμε Βλάχα στον πέρα καφενέ Να σε τρατάρω Βλάχα σουμάδα κι αργιλέ -Δε θέλω τη σουμάδα ούτε τον αργιλέ Μον θέλω ένα λουκούμι κι ένα γλυκό καφέ... Οι «Μπράμδες» μαζεύονται την Κυριακή της Τυρινής στις πλατείες της Παναγίας Παπαμελετίου, στο Γυφτόρεμα, στο Μύλο, στον Αι - Γιάννη και στο Χριστό τραγουδούν και χορεύουν ενώ οι νοικοκύρηδες τους κερνούν ρυζόγαλο γαλακτομπούρεκο και άφθονο κρασί . ΤΡΑΤΑ Επίσης την Κυριακή της Τυρινής τελείται και το έθιμο της "τράτας" κατά το οποίο μασκαράδες μουντζούρηδες σκαρώνουν με καλάμια ένα καΐκι -την τράτα- και περνάνε από γειτονιά σε γειτονιά λέγοντας ευτράπελα (πιρπάσκα) τραγούδια αυτοσχεδιάζοντας και πειράζοντας τους παρευρισκόμενους. Το μπουλούκι που ακολουθεί την τράτα με τους "τραταραίους" αποτελείται από μασκαράδες που τραγουδούν, πίνουν και κερνιόνται ρυζόγαλο από τις νοικοκυρές ενώ κατά το σούρουπο η πορεία αυτή καταλήγει στην παραλία όπου και θα "φουντάρουν" στη θάλασσα την τράτα τους. Το γλέντι και οι χοροί συνεχίζονται στα σπίτια μέχρι τις πρωινές ώρες. Πρόκειται για έθιμο που μάλλον αναπαριστά τους κουρσάρους που παλιότερα λυμαίνονταν τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά και αποτελούσαν τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων. Την Δευτέρα η οποία λέγεται "Καθαρή Δευτέρα" στη Σκόπελο συνηθίζουν να σχηματίζουν με λουλάκι στο μέτωπό τους έναν σταυρό και στο αυτί τους κρεμούν ένα κλωνί ζουμπούλια μυρωδάτα. ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΡΥΛΟΙ ΔΡΑΚΟΝΤΟΣΧΙΣΜΑ Σύμφωνα με την παράδοση ο Άγιος Ρηγίνος, ο προστάτης του νησιού, κυνήγησε και σκότωσε τον Δράκο (ο οποίος εξολόθρευε τους ανθρώπους που έρχονταν στο νησί) στην περιοχή ανάμεσα στον Στάφυλο και στον Αγνώντα. Το μέρος …

• Δραστηριότητες

  ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Εκτός από τις πανέμορφες παραλίες με τα πεντακάθαρα νερά, το νησί της Σκοπέλου φημίζεται για την υπέροχη φύση του. Για όσους ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν τη γύρω περιοχή, προτείνουμε κάποιες αξιόλογες πεζοπορικές διαδρομές. Σκόπελος - Στάφυλος - Παραλία Βαλανιό (παλιός δρόμος) Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά Απόσταση: 5χλμ. Ξεκινώντας από την πόλη της Σκοπέλου, περπατάτε περίπου 700 μέτρα πάνω στην κύρια ασφαλτοστρωμένη οδό με κατεύθυνση προς το Στάφυλο. Πριν φτάσετε στον Ταρσανά, στρίβετε αριστερά βαδίζοντας σε ένα μικρό χωματόδρομο. Διασχίζοντας περιοχή με ελαιώνες, φτάνετε σε μια διασταύρωση. Συνεχίζετε δεξιά και σε λίγα λεπτά συναντάτε νέα διασταύρωση, όπου πηγαίνετε δεξιά και αμέσως αριστερά. Από εδώ και πέρα ο δρόμος είναι ευθεία. Στα αριστερά σας θα συναντήσετε το ξωκλήσι της Οσίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου και μετά από δέκα λεπτά περπάτημα, το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα. Στην περιοχή υπάρχουν δενδρώδη πουρνάρια και γηραιά σφεντάμια μαζί με αρκετά κυπαρίσσια. Συνεχίζοντας το δρόμο από το ξωκλήσι του Αγ. Παντελεήμονα και αφού περάσετε μερικά ψηλόκορμα πεύκα, φτάνετε στη διασταύρωση με τον κύριο ασφαλτόδρομο. Από εδώ κατηφορίζετε προς την παραλία του Στάφυλου. Διασχίζετε την παραλία και φτάνετε στο ακρωτήρι, όπου υπάρχει αρχαιολογικός χώρος με υπολείμματα κτιρίων μυκηναϊκής εποχής. Από το ακρωτήρι κατηφορίζει ένα μικρό και απότομο μονοπάτι προς την παραλία Βαλανιό. Στο Στάφυλο και στο Βαλανιό, φωλιάζουν αιγαιόγλαροι και άλλα θαλασσοπούλια, αν είστε τυχεροί μπορεί να δείτε να πετούν. Η ακτογραμμή του Παλουκιού δίπλα στο Βαλανιό είναι από τις σημαντικότερες περιοχές διαβίωσης για την απειλούμενη μεσογειακή φώκια στις Βόρειες Σποράδες. Αν διακρίνετε κάποια απομακρυνθείτε χωρίς να την ενοχλήσετε. Γλώσσα-Λουτράκι Διάρκεια: 30 λεπτά Απόσταση: 2,5χλμ. Στο νότιο μέρος του οικισμού της Γλώσσας αρχίζει ένα λιθόστωτο καλντερίμι, παλιός δρόμος του νησιού, το οποίο διασταυρώνεται με τον ασφαλτόδρομο και συνεχίζει έως το Λουτράκι. Διασταυρώνεται για άλλη μια φορά με τον ασφαλτόδρομο και στη συνέχεια κατηφορίζει στο βόρειο μέρος του οικισμού του Λουτρακίου. Σκόπελος-Δέλφη Διάρκεια: 1 ώρα Απόσταση: 3χλμ. Ξεκινώντας από την πόλη της Σκοπέλου ακολουθείστε τον περιφερειακό δρόμο και, αφού προσπεράσετε τη διασταύρωση για Γλυστέρι, θα συναντήσετε διασταύρωση με χωματόδρομο στα αριστερά. Ακολουθώντας το χωματόδρομο φτάνετε στο Αυγέρι, την ψηλότερη κοιλάδα της Σκοπέλου, με πεζούλες και καρποφόρα δένδρα (μηλιές, δαμασκηνιές, κερασιές). Εδώ υπάρχουν διάσπαρτα χαλάσματα καλυβιών. Στο σημείο που τελειώνει ο δρόμος, στα δεξιά του, αρχίζει το μονοπάτι για την κορυφή του όρους Δέλφη. Εκεί φωλιάζουν αρπακτικά πουλιά, ίσως καταφέρετε να παρατηρήσετε κάποιο. Μετά από 15 λεπτά πορείας κάτω από τα ανεμοδαρμένα πεύκα, φτάνετε στο δασικό πυροφυλάκιο στην κορυφή της Δέλφης (681μ. υψόμετρο). Λίγα μέτρα βόρεια από το φυλάκιο υπάρχει μια βραχώδης προεξοχή, όπου αξίζει να αναρριχηθείτε για να απολαύσετε την πανοραμική θέα προς τα δυτικά. Ρεματιά …

• Βουνό & Θάλασσα

  Σκόπελος: Βουνό και θάλασσα, παραλίες, γραφικές παραλίες, λίμνες, ποτάμια, καταρράκτες, φαράγγια, ορειβατικά καταφύγια, κ.α.

• Φωτογραφίες

  Σκόπελος: Φωτογραφίες και Εικόνες, φωτογραφίες μνημεία, φωτογραφίες αξιοθέατα, φωτογραφίες τοποθεσίες, κ.α.

• Πληροφορίες

  Σκόπελος: Ταξιδιωτικές πληροφορίες, πρόγνωση καιρού, δρομολόγια πλοίων, δρομολόγια υπεραστικών λεωφορείων, δρομολόγια αεροπλάνων, χρήσιμα τηλέφωνα, ακτοφυλακή, αστυνομικό τμήμα, δημαρχείο, ΚΕΠ, κ.α.