Φολέγανδρος (Folegandros)

Η αυθεντική

• Κορυφαία Αξιοθέατα

  Φολέγανδρος: Κορυφαία αξιοθέατα, αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, μοναστήρια, παραλίες, γραφικά μέρη, ιδιαίτερες τοποθεσίες, κ.α.

• Αρχαιολογικοί Χώροι

  Φολέγανδρος: Αρχαιολογικοί χώροι, κλασσική αρχαιότητα, ρωμαϊκή ιστορία, βυζαντινή ιστορία, μεσαιωνικά, ενετικά, κ.α.

• Μουσεία

  Φολέγανδρος: Μουσεία, αρχαιολογικά, βυζαντινά, ιστορικά, πινακοθήκες, λαϊκής τέχνης, νομισματικά, ναυτικά, πολεμικά, κ.α.

• Κάστρα

  Φολέγανδρος: Κάστρα, αρχαία, ρωμαϊκά, βυζαντινά, μεσαιωνικά, ενετικά, κ.α.

• Ιστορία

  H ελληνική μυθολογία αναφέρει ότι το νησί αυτό κατοικήθηκε από τους βοσκούς που προέρχονταν από τη Δυτική Ελλάδα και έψαχναν για βοσκοτόπια. Επειδή οι περισσότεροι από αυτούς ήταν άντρες, το νησί ονομάστηκε τότε Πολύαντρος. Από εδώ προέρχεται η συνήθεια των ναυτικών να ονομάζουν το νησί Πολύκαντρο. Αργότερα κατοικήθηκε από τους Κρήτες υπό το γιο του Μίνωα Φολέγανδρο. Από επιγραφές όμως που βρέθηκαν στη νήσο οι πρώτοι κάτοικοι πρέπει να ήταν Δωριείς από τη Σαντορίνη του γένους των Αιγιδών. Στην εποχή της αρχαίας Ελλάδας στο νησί λατρεύονταν η Άρτεμη και ο Απόλλωνας. Υπάρχουν δύο πιθανές εκδοχές για το όνομά της: α) ονομάστηκε από τον Μινωικό πρίγκηπα Φολέγανδρο (τρανοί ταξιδευτές οι Μίνωες έφτασαν εδώ από τη Βόρεια Κρήτη) ή β) έρχεται από τη Φοινικική λέξη "Phelekgundari" που σήμαινε "ξερός τόπος". Έχουν βρεθεί παντού στο νησί αρχαία ερείπια (κυρίως Ρωμαϊκά) καθώς και Μεσαιωνικά αντικείμενα, μάρτυρες των πολλών εθνικοτήτων και φυλών που κατοίκησαν στο νησί παλαιότερα. Από εδώ πέρασαν Δωριείς, Ίωνες, Αθηναίοι, Ρωμαίοι, Eνετοί και τελευταίοι οι Ρώσοι οι οποίοι το παρέδωσαν στη Τουρκική δικαιοδοσία το 1617. Ερημώθηκε το 1715 μετά την απόβαση του Τούρκου ναύαρχου Τζανούμ Χότζα που το λεηλάτησε και εποικίστηκε ξανά περίπου το 1770. Από το 1900 έως το 1970 η Φολέγανδρος απετέλεσε τόπος εξορίας πολιτικών κρατουμένων. Οι πολιτικοί κρατούμενοι παρακολουθούνταν από ένα μεγάλο αριθμό χωροφυλάκων. Οι εξόριστοι έπρεπε να παρουσιάζονται καθημερινά στη χωροφυλακή που τους παρακολουθούσε στους περιπάτους τους και ιδιαίτερα όταν κολυμπούσαν. Οι εξόριστοι καταπιάνονταν με χειρονακτικές εργασίες και αποκτούσαν άριστες σχέσεις με τους κατοίκους του νησιού. Συχνά έφτιαχναν πολύ ωραία έργα τέχνης, επιδόθηκαν ιδιαίτερα στην ξυλογλυπτική και συχνά συμμετείχαν στα γλέντια, τις γιορτές και τα πανηγύρια του νησιού. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου

• Έθιμα

  ΠΑΡΑΔΟΣΗ Η Φολέγανδρος είναι ένα πανέμορφο νησί που κατάφερε να διατηρήσει ανέπαφο τον παραδοσιακό του χαρακτήρα, την ομορφιά και το μυστήριο που την περιβάλει. Πολύ πρόσφατα έγιναν οι πρώτες τουριστικές υποδομές που ευτυχώς δεν έχουν αλλοιώσει τη φυσιογνωμία του όμορφου νησιού. Οι κάτοικοι διατηρούν ακόμα τους αργούς, ήρεμους ρυθμούς ζωής, τα αρώματα και τις γεύσεις του νησιού τους.Το νησί της Φολεγάνδρου, πριν την εμφάνιση του τουρισμού, γνώρισε την εγκατάλειψη, λόγω του άγονου εδάφους και της απομόνωσης που γνώρισε μέσα στους αιώνες. Οι περισσότεροι κάτοικοί της επέλεξαν την μετανάστευση αναζητώντας μια καλύτερης ποιότητας ζωή, ενώ αυτοί που έμεναν πίσω με υπεράνθρωπες προσπάθειες κατόρθωσαν να ανταπεξέλθουν και μπορέσουν να έχουν τα προς το ζην. Η ανάπτυξη της «Θεμωνιάς» (χαρακτηριστική αγρό-κτηνοτροφική οργανωμένη και αυτάρκης μονάδα) και της «ξερολιθιάς» (χτιστοί τοίχοι στις πλαγιές που σχημάτιζαν πλατιά σκαλοπάτια για την συγκράτηση του νερού και του χώματος) είναι παραδοσιακές μορφές δόμησης και επέμβασης στο περιβάλλον που συναντώνται και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων.Οι ξερολιθιές βοήθησαν αφ' ενός στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας σε μεγάλο βαθμό δίνοντας μια λύση για να ξεπεραστούν οι φυσικές δυσκολίες και αφ' ετέρου στην καλλιέργεια της άγονης γης, συγκρατώντας το πολύτιμο χώμα πάνω στα άγονα βράχια.Οι αντιξοότητες που αναγκάζονταν να ξεπεράσουν και οι επιδράσεις που δέχτηκαν από τους εξόριστους που ήρθαν στην Φολέγανδρο, είναι κάποια από τα στοιχεία που συνέβαλαν στην διαμόρφωση του κοινωνικού χαρακτήρα, αλλά και στην εδραίωση ενός βαθιά θρησκευόμενου χαρακτήρα στους κατοίκους της. Όπως στα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων, που γνώρισαν πρόσφατα την γρήγορη ανάπτυξη του τουρισμού, έτσι και στην Φολέγανδρο υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων που επιμένουν στις παλιές τους συνήθειες σε πείσμα των καιρών και άλλων που προσαρμόζονται πιο εύκολα στις καινούργιες επιδράσεις και ανάγκες του τόπου με την καθιέρωση του τουρισμού. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟ Την ημέρα του Πάσχα η Φολέγανδρος είναι λουλουδιασμένη και τα σπίτια ανοιχτά: περιμένουν την ευλογία της εικόνας της Παναγίας. Το Πάσχα εδώ γιορτάζεται με έναν εντελώς ιδιαίτερο τρόπο, μοναδικό στην Ελλάδα!.. Μέσα σε χαρούμενο κλίμα, με τραγούδια, ευχές, γλέντια και βεγγαλικά, κάθε σπίτι του νησιού υποδέχεται την πομπή με την εικόνα της Παναγίας, με κρασί, ρακή, γλυκά και κεράσματα για όλον τον κόσμο που συνοδεύει την πομπή. Οι εορτασμοί αυτοί διαρκούν τρεις μέρες, όσο και η περιφορά της εικόνας της Παναγίας.Ανήμερα το Πάσχα, η εικόνα θα περάσει πρώτα από τη Χώρα και τα στενά του Κάστρου όπου οι νέοι την υποδέχονται με ομοβροντίες βεγγαλικών. Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα περνάει από την Άνω Μεριά και τις αγροικίες και διανυκτερεύει στην εκκλησία της Παντάνασσας, ενώ την τρίτη κατευθύνεται στον Πετούση και στο Λιβάδι και καταλήγει στον Καραβοστάση όπου εκτός από τα σπίτια, ευλογούνται και τα καΐκια, οι βάρκες και όλα τα σκάφη που βρίσκονται στο λιμάνι. Το βράδυ επιστρέφει στο …

• Δραστηριότητες

  Η Φολέγανδρος είναι ένα μικρό νησί με ένα κεντρικό δρόμο 12 χιλιομέτρων και άλλους μικρότερους που συνδέουν τους διάφορους οικισμούς μεταξύ τους. Το νησί δεν θα δυσκολευτείτε να το εξερευνήσετε, περπατώντας αν είστε λάτρεις της πεζοπορίας, ή οδικώς με αυτοκίνητο, μηχανάκι αλλά και με το τοπικό λεωφορείο. Η Φολέγανδρος ενδείκνυται για τους λάτρεις της πεζοπορίας, λόγω της ήπιας δυσκολίας που παρουσιάζει η μορφολογία της, αλλά και των πολλών μονοπατιών που υπάρχουν τόσο για μικρές, όσο και για λίγο μεγαλύτερες αποστάσεις.Ενδεικτικά, κάποια εύκολα μονοπάτια, όπως π.χ. το μονοπάτι που ξεκινάει από τον Άγιο Παντελεήμονα στην Άνω Μεριά, καταλήγει στην παραλία Αμπέλι και απαιτείται περίπου μισής ώρας περπάτημα. Ένα άλλο μονοπάτι είναι αυτό από τον οικισμό Λιβάδι προς την παραλία Κάτεργο και η πεζοπορία διαρκεί σχεδόν μια ώρα. ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Αν και η έκταση του νησιού είναι περιορισμένη, το καλοδιατηρημένο δίκτυο των παλαιών λιθόστρωτων δρόμων και μονοπατιών που διαθέτει, λόγω του ότι οι αγρότες συνεχίζουν να τα χρησιμοποιούν για να πηγαίνουν στα κτήματά τους με τα ζώα τους, προσελκύει τον οδοιπόρο περιηγητή, ώστε βαδίζοντας να γνωρίσει από κοντά τον πλούτο της ιστορικής φυσιογνωμίας της Φολεγάνδρου. Το επιλεγμένο δίκτυο μονοπατιών, συνολικού μήκους 20 χιλιομέτρων, διατρέχει μεγάλο μέρος της φολεγανδρίτικης υπαίθρου και συγκροτεί τις Διαδρομές Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος, που διασχίζουν σημεία ή καταλήγουν σε προορισμούς ξεχωριστής ιστορικής-πολιτιστικής ή περιβαλλοντικής σημασίας. Οι Διαδρομές αυτές είναι οι εξής: 1η διαδρομή Χώρα – Σταυρός – Χριστός – Φηρά – Αγκάλη. Η πορεία ξεκινά από το Κάστρο της Χώρας, μέσα από τα στενά σοκάκια, και περνώντας κάτω από την Παντάνασσα και το ξωκκλήσι του Αγίου Σάββα, μπαίνει για λίγο στον επαρχιακό δρόμο. Φτάνοντας στον ιστορικό ναΐσκο του Σταυρού, η διαδρομή επανέρχεται στο μονοπάτι, με κατεύθυνση νοτιοδυτική. Το τμήμα της μέχρι το Χριστό είναι στο μεγαλύτερό του μέρος λιθόστρωτο. Μετά το Χριστό και με εκπληκτική θέα προς τη θάλασσα, το μονοπάτι στενεύει και γίνεται δύσβατο, κατηφορίζοντας προς τη γραφική ακτή των Φηρών. Από εκεί ακολουθώντας παράκτια διαδρομή σε βραχώδες απόκρημνο τοπίο, καταλήγει στο γραφικό, αλλά πολυσύχναστο λιμανάκι της Αγκάλης. Μπορείτε να κάνετε τη διαδρομή και αμφίδρομα: Αγκάλη – Φηρά – Χριστός – Σταυρός – Χώρα. Διάρκεια διαδρομής: 45΄. 2η διαδρομή Άνω Μεριά – Άγ. Ιωάννης ο Ελεήμονας – Μάρμαρο – Άγιος Νικόλαος – Αγκάλη. Αφετηρία της διαδρομής αυτής είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμονας στο ανατολικό άκρο του οικισμού της Άνω Μεριάς. Από τον επαρχιακό δρόμο, η πορεία ακολουθεί λιθόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί στο Λαογραφικό Μουσείο και στη συνέχεια στο ξωκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Το λιθόστρωτο συνεχίζει κατηφορικά και διασχίζει τον εγκαταλελειμμένο οικισμό Μάρμαρο, ο οποίος διατηρεί ανέπαφα τα χαρακτηριστικά της πανωμερίτικης αρχιτεκτονικής. Πλησιάζοντας την ακτή, η διαδρομή περνά πάνω από τον γραφικό όρμο του Αϊ Νικόλα - που διατηρεί πάντα τη μαγεία του - …

• Βουνό & Θάλασσα

  Φολέγανδρος: Βουνό και θάλασσα, παραλίες, γραφικές παραλίες, λίμνες, ποτάμια, καταρράκτες, φαράγγια, ορειβατικά καταφύγια, κ.α.

• Φωτογραφίες

  Φολέγανδρος: Φωτογραφίες και Εικόνες, φωτογραφίες μνημεία, φωτογραφίες αξιοθέατα, φωτογραφίες τοποθεσίες, κ.α.

• Πληροφορίες

  Φολέγανδρος: Ταξιδιωτικές πληροφορίες, δρομολόγια πλοίων, υπεραστικών λεωφορείων, αεροπλάνων, χρήσιμα τηλέφωνα, ακτοφυλακή, αστυνομικό τμήμα, δημαρχείο, ΚΕΠ, κ.α.