Πάτμος

Το ιερό νησί της Αποκάλυψης

• Αρχαιολογικοί Χώροι

  Πάτμος: Αρχαιολογικοί χώροι, κλασσική αρχαιότητα, ρωμαϊκή ιστορία, βυζαντινή ιστορία, μεσαιωνικά, ενετικά, κ.α.

• Μοναστήρια

  Πάτμος: Μοναστήρια, μονές, καστρομονάστηρα, χώροι λατρείας, κ.α.

• Ιστορία

  Έκταση: 34 τ.χλμ Μόνιμος πληθυσμός 3.053 κάτοικοι Η Πάτμος είναι γνωστή ως το νηοί της Αποκάλυψης, Το όνομα της πιστεύεται ότι προήλθε από παραφθορά του ονόματος του βουνού Λάτρας στην Καρία της Μικράς Ασίας. Σύμψωνα με τη Μυθολογία, η Πάτμος συνδέεται με τη διέλευση από το νησί του μητροκτόνου Ορέστη. Η Πάτμος πρωτοαποικήθηκε από Κάρες (3η χιλιετία π.Χ.) σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή Καστέλι. Πρώτοι Έλληνες κάτοικοι του νησιού θεωρούνται οι Ίωνες και αργότερα οι Δωριείς. Τον 2ο π.Χ. αι. οι Ρωμαίοι μετατρέπουν το ερημωμένο από πειρατικές λεηλασίες νησί σε τόπο εξορίας. Εξόριστος στην Πάτμο ήταν ο Απόστολος Ιωάννης (95 μ.Χ.) που σε περιβάλλον υποβλητικής απομόνωοης και ασκητικής προσήλωσης στο θείο έγραψε το ιερό βιβλίο της Αποκάλυψης. Από τον 6ο έως τον 9ο μ.Χ. αι. η Πάτμος ερημώνει ξανά από τις λεηλασίες πειρατών. Τον 11ο αι. την παραλαμβάνει ο Όσιος Χριστόδουλος ο Λατρηνός, ένας διακεκριμένος λόγιος της Εκκλησίας, που ιδρύει τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, με χρυσόβουλο αυτοκρατορικό για φορολογική ατέλεια και το δικαίωμα διατήρησης πλοίου, κάτι ιδιαίτερα προνομιακό για την εποχή. Γύρω από τη Μονή αναπτύσσεται ο πρώτος οικιστικός πυρήνας του νησιού που δημιουργείται στις αρχές rou 13ου αι. Το 1622 σημαδεύεται από την κατάληψη της Ρόδου από τους Τούρκους. Η εισβολή των Βενετών στην Πάτμο λαμβάνει χώρα το 1659 και λεηλατείται η Μονή. Στα τέλη του 18ου αι. η Πάτμος εισέρχεται σε μια νέα περίοδο ευημερίας και στα 1713 ιδρύεται από τον Μακάριο Καλόγερο η περίφημη Πατμιάδα Σχολή, πνευματικό φυτώριο για διακεκριμένους ανθρώπους των Γραμμάτων και εκκολαπτήριο εθνικών ηγετών. Το 19ο αι. η Πάτμος στέκεται πλέον οικονομικά και κοινωνικά ισχυρή και ανοίγεται ευκολότερα σε ιδεολογικές και αρχιτεκτονικές ευρωπαϊκές επιρροές (λ,χ. το νεοκλασικισμό). Ενσωματώθηκε στην Ελλάδα, απαλλαγμένη από την Ιτταλοκρατία το 1948. Το 95 μ.Χ. είναι η σημαντικότερη για την Πάτμο ημερομηνία όταν διωγμένος από την Έφεσο, εξορίζεται σε αυτήν ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Κατά τη διάρκεια της εδώ παραμονής του συγγράφει την Αποκάλυψη. Το 1088 ο μοναχός Χριστόδουλος ο Λατρηνός την βρίσκει έρημη και ιδρύει την Μονή προς τιμή του Ευαγγελιστή. Το 1832 τα Δωδεκάνησα με συνθήκη περιέρχονται στους Τούρκους. Το 1912 αρχίζει η περίοδος της Ιταλικής Κατοχής. Το 1947 ενσωματώνονται στην Ελλάδα. Το 1981 η Ελληνική Βουλή με νόμο που ψηφίζει την ανακηρύσσει επίσημα Ιερό Νησί. Το 1999 η Πάτμος συμπεριλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO . Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου

• Έθιμα

  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Η σύγχρονη ανάπτυξη άφησε σχεδόν ανέγγιχτή την αρχιτεκτονική παράδοση των δύο κύριων οικισμών της Πάτμου, της Χώρας και της Σκάλας (λιμάνι). Σκάλα: Τα Ιταλικά διοικητικά κτήρια (σημερινό Λιμεναρχείο και Αστυνομία) ακολουθούν τις αισθητικές επιταγές του συγκριτικού Διεθνού Στύλ που οι Ιταλοί επέβαλαν σε όλα τα Δωδεκάνησα. Χώρα: Πρωτεύουσα του νησιού, διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο, τόπος πνευματικότητας και αλώβητης αισθητικής και ιστορίας. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης 100 Βυζαντινές οικογένεις καταφεύγουν εκεί και οικοδομούν τη δεύτερη συνοικία δυτικά της Μονής, τα Αλλοτινά. Η οχυρωματική ζώνη που περικλείει το βυζαντινό οικισμό («εσώκαστρο» ή «πεντάπυλη») θεωρείται εξαιρετικό δείγμα οχυρωματικής τέχνης. Αξιόλογη είναι η αρχιτεκτονική και κυρίως η εσωτερική διαρύθμιση των σπιτιών. Απλά και γοητευτικά μέσα στη γεωμετρική τους αυτάρκεια και λειτουργικότητα «λαϊκά» σπίτια - λευκά με εντυπωσιακά μαντώματα και καμαρικά - συναντώνται με δίπατα αρχοντικά νεοκλασσικού τύπου. Η ρυμοτομία με το ιστορικό καλντερίμι του 1819 να ξεχωρίζει είναι δαιδαλώδης αλλά και γοητευτική. Το κτίριο του Δημαρχείου αποτελεί το σημαντικότερο δείγμα νεοκλασσικισμού. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Το πιο προβεβλημένο θρησκευτικό δρώμενο είναι η μεγαλοπρεπής θρησκευτική τελετή του Ιερού Νιπτήρατο πρωί της Μεγάλης Πέμπτης που βασίζεται στη Κενή Διαθήκη. Παραπέμπει σε αντίστοιχα βυζαντινά έθιμα και καθιερώθηκε, κατά την παράδοση στις αρχές του 17ου αιώνα (περίοδος Τουρκοκρατίας) ως αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου. Άλλα έθιμα του Πάσχα: Την Μεγάλη Παρασκευή: Αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Την Κυριακή του Πάσχα: Στην ακολουθία της Δεύτερης Ανάστασης ή Εσπερινού της Αγάπης, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε πολλές γνώσεις. Την Τρίτη της Διακαινησίμου: Στην πλατεία της Αγιά - Λεβιάς στη Χώρα ο Ηγούμενος της Μονής κάνει αγιασμό και οι πιστοί προσκυνούν τα ιερά λείψανα και εικονίσματα που έχουν μεταφερθεί από τη μονή και τις ενορίες του νησιού και κρατούν χρυσοντημένοι ιερομόναχοι. Ακολουθεί λιτανεία που καταλήγει στο μοναστήρι. Άλλα σημαντικά πανηγύρια της Πάτμου είναι της Παναγιάς Γερανού (14/8) με εσπερινό την παραμονή και λειτουργία με ολονύκτιο λαϊκό πανηγύρι και του Σταυρού (13/9) με μουσική και χωρούς. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Το Φεστιβάν Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου είναι γεγονός παγκόσμιας εμβέλειας, που συγκεντρώνει καλλιτέχνες και σχήματα που υπηρετούν τη θρησκευτική μουσική. Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου

• Βουνό & Θάλασσα

  Πάτμος: Βουνό και θάλασσα, παραλίες, γραφικές παραλίες, λίμνες, ποτάμια, καταρράκτες, φαράγγια, ορειβατικά καταφύγια, κ.α.

• Πληροφορίες

  Πάτμος: Ταξιδιωτικές πληροφορίες, πρόγνωση καιρού, δρομολόγια πλοίων, δρομολόγια υπεραστικών λεωφορείων, δρομολόγια αεροπλάνων, χρήσιμα τηλέφωνα, ακτοφυλακή, αστυνομικό τμήμα, δημαρχείο, ΚΕΠ, κ.α.