Η μυθολογία λέει πως το όνομα του νησιού έδωσε ο πρώτος οικιστής της, ο Κίμωλος.
Για την ιστορία του νησιού λίγα είναι γνωστά. Στο μεσαίωνα ίσως ονομαζόταν Εχινούσα, νήσος των Εχιδνών
Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ήταν συνδεμένη με τη Μήλο, τις τύχες της οποίας ακολούθησε. Στο Μεσαίωνα καταλήφθηκε από τους Βενετούς και ονομαζόταν Αρζαντιέρα.
Το νησί ήταν γνωστό και για το εμπόριο της κιμωλίας, ένα είδος πρωτογενούς πετρώματος που χρησιμοποιούνταν στην πορσελάνη και έδωσε το όνομά του στο λευκό πέτρωμα, τη γνωστή από τους μαυροπίνακες κιμωλία.
Η αρχαία πόλη, πριν βυθιστεί, βρισκόταν στα δυτικά του νησιού στη σημερινή θέση «Ελληνικά». Ότι απέμεινε από την πόλη βρίσκεται στο νησάκι Άγιος Ανδρέας, απέναντι από τα Ελληνικά, όπου στον βυθό της περιοχής βρέθηκαν ερείπια από τα σπίτια και τους τάφους της αρχαίας πόλης.
Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα η Κίμωλος κατοικείται συνεχώς, τουλάχιστον από την ύστερη Νεολιθική εποχή. Η πλούσια ελληνική φαντασία θέλησε να οφείλει το όνομά της στον πρώτο οικιστή της, τον Κίμωλο, σύζηγο της κόρης του Ταύρου, Σίδης.
Της αποδίδονταν τα επίθετα Εχινούσα (νήσος των Αχινών) και Εχιδνούσα (νήσος τον Εχιδνών). Η βυθισμένη πολιτεία και η νεκρόπολη στην περιοχή Ελληνικά έχουν δώσει μυκηναϊκά, Γεωμετρικά, Αρχαϊκά και Κλασικά ευρήματα. Την πόλη αυτή φαίνεται ότι κατοικούσαν οι Κίμωλοι τουλάχιστον μέχρι τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Τον 5ο π. Χ. αιώνα ανήκε στην Αθηναϊκή συμμαχία και το πολίτευμά της ήταν οργανωμένο στα πρότυπα της αθηναϊκής δημοκρατίας. Υπήρχε βουλή και Δήμος και την εξουσία ασκούσαν τρεις άρχοντες και τρεις ταμίες. Πολιούχος θεά ήταν η Αθηνά, ενώ λατρεύονταν ακόμη η Άρτεμης, ο Ερμής και ο Ποσειδώνας.
Τον 3ο αιώνα Π. Χ. η Κίμωλος κυκλοφόρησε δικά της νομίσματα, δυνατότητα που της δόθηκε από τις μεγάλες εξαγωγικές της «Κιμωλίας γης» και των εξαιρετικών σύκων της. Η διαμάχη των Κιμωλιών με τη Μήλο για την κυριότητα της Πολυαίγου και των κοντινών νησίδων ξεκίνησε το 416 π. Χ. και έληξε λίγο μετά το 338 π. Χ. με απόφαση του δικαστηρίου των Αργείων και με νίκη της Κιμώλου που διατηρεί ως σήμερα το δικαίωμα αυτό.
Οι ελάχιστες πληροφορίες που υπάρχουν για τη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή εποχή αφορούν κυρίως το εμπόριο «κιμωλίας γης». Στην κορυφή του λόφου Παλιόκαστρο υπάρχουν ερείπια κάστρου και πύργου αδιευκρίνιστης ηλικίας. Από τους βυζαντινούς στους Φράγκους πέρασε το 1207 όταν την κυρίευσε ο Μάρκος Σανούδος. Φράγκοι, Ενετοί, πειρατές κάθε εθνικότητας και Τούρκοι έγιναν αιτία για τη σοβαρή μείωση του πληθυσμού και τον οικονομικό μαρασμό του νησιού. Ο κίνδυνος που όλοι οι προηγούμενοι αντιπροσώπευαν για τους ντόπιους, άφησε ένα ορατό σήμερα ίχνος: το Μεσαιωνικό Κάστρο που αποτελούσε και το μόνο οικισμό του νησιού. Κατά τη διάρκεια του πρώτου Ρωσοτουρκικού πολέμου ο Ορλώφ συνέταξε λεπτομερείς χάρτες του νησιού είτε αναζητώντας τα θρυλούμενα μεταλλεία αργύρου είτε κατ' άλλους εξαιτίας της στρατηγικής θέσης του νησιού.

Πηγή: Δήμος Κιμώλου
http://www.kimolos.gr/