Αρχαιότατη πόλη, «πόλη-κράτος» και μητρόπολη των Εσπερίων Λοκρών, με 70.000 κάτοικους (κατά τον περιηγητή Παυσανία 180 μ.Χ.). Πήρε το όνομα της ή από την κόρη του Μάκαρος (γιου του Αιόλου) Άμφισσα ή από το ρήμα αμφιέννυμι (=περιβάλλω ενδύω τινά), επειδή περιβάλλεται από βουνά. Το 338 π.Χ. κατά το Γ' Ιερό Πόλεμο, καταστράφηκε από το Φίλιππο, το 30 π.Χ. εποικίσθηκε από τους Αιτωλούς και έγινε πολυάνθρωπη. Στους ύστερους Βυζαντινούς χρόνους πήρε το όνομα Σάλωνα και στο μεσαίωνα την κυρίευσαν οι Φράγκοι και την έκαναν έδρα Βαρωνίας (Βαρωνία Σαλώνων - La - Sola, με τη δυναστεία Στρομονκούρ). Στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 ήταν η πρώτη πόλη της Ρούμελης που επαναστάτησε με τον Πανουργιά, τον Γκούρα και τον Ησαΐα Επίσκοπο Σαλώνων. Στις 27 Μαρτίου ο Πανουργιάς κατέλαβε την πόλη και στις 10 του Απρίλη κυριεύτηκε το Κάστρο των Σαλώνων. Τα Σάλωνα (Άμφισσα) έγιναν στη συνέχεια η πρωτεύουσα της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας με την ίδρυση του Αρείου Πάγου των Σαλώνων, όπου ψηφίστηκε το Σύνταγμα της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας. Σήμερα η Άμφισσα είναι πρωτεύουσα του Νομού Φωκίδας, με 12.000 κατοίκους περίπου και έδρα όλων των Δημοσίων Υπηρεσιών. Έχει σύγχρονο Κρατικό Νοσοκομείο, Πρωτοδικείο, Πνευματικό Κέντρο, Πρεβαντόριο Κρατουμένων, Αρχαιολογικό και λαογραφικό μουσείο, Δημοτική Βιβλιοθήκη 40.000 τόμων που εμπλουτίζεται διαρκώς, Δημοτική Φιλαρμονική και Χορωδία, Δημοτικό Ωδείο και Εικαστικό Εργαστήρι, Πολιτιστικούς και Αθλητικούς Συλλόγους. Επίσης, στην πόλη λειτουργούν Τ.Ε.Ι. (Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων), Ενιαίο Λύκειο, Τ.Ε.Ε., δύο Γυμνάσια, Εσπερινό Γυμνάσιο, Ι.Ε.Κ., Δημοτικά Σχολεία, Νηπιαγωγεία, Βρεφονηπιακοί Σταθμοί και Νοσηλευτική Σχολή. Επιζούν ακόμη, ενάντια στη φθορά του χρόνου παραδοσιακές βιοτεχνίες: Βυρσοδεψεία στην παραδοσιακή συνοικία Χάρμαινα, κουδουνάδικα και σχοινάδικα. Μεγάλη μερίδα των κατοίκων ασχολείται με την καλλιέργεια της ελιάς.

Πηγή: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΩΚΙΔΑΣ
www.fokida.gr

ΔΕΛΦΟΙ

Αν και ο πρώτος οικισμός στην περιοχή των Δελφών χρονολογείται πολύ νωρίτερα από την επικράτηση της λατρείας του Απόλλωνα (8ος αι. π.Χ.), οι Δελφοί έχουν μείνει στην ιστορία για το πανίσχυρο Μαντείο τους. Με την πάροδο του χρόνου, μάλιστα, ολόκληρο το βουνό του Παρνασσού αφιερώθηκε στο Θεό του φωτός και της μουσικής και πέρασε στη μυθολογία ως ιερή κατοικία των Μουσών και των Χαρίτων.
Λόγω της θρησκευτικής και πολιτικής δύναμης που ασκούσε, πολλές πόλεις- κράτη άλλοτε το σεβάστηκαν και το τίμησαν με μνημεία και αναθέματα ανυπολόγιστης αξίας και άλλοτε το κατέστρεψαν και το λεηλάτησαν διεκδικώντας την κηδεμονία του. Το Μαντείο θα κλείσει οριστικά την εποχή του Βυζαντίου με διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδόσιου. Τα πολυάριθμα ευρήματα που εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο των Δελφών δεν αποτελούν παρά ελάχιστα δείγματα του μεγέθους της δύναμης, του σεβασμού και του πλούτου που γνώρισε.

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου