Οι ονομασίες της Αμοργού κατά την αρχαιότητα ήταν Παγκάλη, Ψυχία, Καρκησία και Μελανία. Σημαντικά ιστορικά ευρήματα που έχουν βρεθεί,μαρτυρούν ότι το νησί πρωτοκατοικήθηκε στην διάρκεια της 5ης χιλιετίας.Κατά την πρωτοκυκλαδική εποχή, η Αμοργός υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Αιγαίου. Οχυρωμένες ακροπόλεις σε λόφους -με κυριότερη τη Μαρκιανή- και σε ακρωτήρια, νεκροταφεία (Δωκαθίσματα, Κάψαλα), η μαρμαρογλυπτική και ειδωλοπλαστική και η διάδοση της μεταλλοτεχνίας και της ναυσιπλοΐας, μαρτυρούν για την ακμή του νησιού. Η Αμοργός συνέβαλε σημαντικά στη διάδοση και επικράτηση του πολιτισμού της επεξεργασίας του χαλκού στον ευρύτερο αιγαιακό χώρο. Η άνοδος του μινωικού πολιτισμού επηρεάζει την Αμοργό κατά τη Μεσοκυκλαδική περίοδο (2000-1600 π.Χ.) και τη μετατρέπει σε εμπορικό σταθμό στα πλαίσια της μινωικής θαλασσοκρατίας (1600-1450 π.Χ.). τότε φαίνεται ότι ιδρύθηκε και η Μινώα, την οποία ο μύθος θέλει να είναι το μέρος όπου διάλεξε για να ανεγερθούν τα θερινά ανάκτορά του ο βασιλιάς της Κρήτης Μίνωας.
Αργότερα η Αμοργός κατοικείται από Μιλησίους της Μικρασίας και Ναξίους και συμμετέχει ενεργά στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία. Εκείνη την περίοδο ιδρύονται οι τρεις ισχυρές πόλεις: Αρκεσίνη, Μινώα και Αιγιάλη.Οι πόλεις αυτές λειτούργησαν σαν Κοινοπολιτεία τον 4ο π. Χ. αιώνα και ανέπτυξαν κυρίως τη ναυτιλία, την βιοτεχνία και το εμπόριο. Ενδεικτική είναι η διακίνηση των Αμοργίνων χιτώνων στις μεγάλες αγορές της εποχής εκείνης.
Το 337 π.Χ. καταλαμβάνεται από τους Μακεδόνες, ενώ το 322 π.Χ. διεξάγεται η ναυμαχία της Αμοργού μεταξύ των μακεδονικών στρατευμάτων και των στρατηγών της Αθήνας, όπου οι δεύτεροι τελικά συντρίβονται.
Μεταξύ του 3ου -2ου αιώνα το νησί πέρασε από τα χέρια των Μακεδόνων, των Πτολεμαίων, των Σαμίων, των Ροδίων και των Ρωμαίων. Οι λατρείες των Ελληνιστικών χρόνων επικρατούν στο νησί ενώ τον 4ο αιώνα μ. Χ. αρχίζει το φαινόμενο του εκχριστιανισμού των αρχαίων λατρευτικών χώρων.
Οι επιδρομές των Σαρακηνών πειρατών αναγκάζουν τους κατοίκους να οχυρωθούν στο Κάστρο, το Καστρί και στους 23 πύργους του νησιού. Την περίοδο της Εικονομαχίας καταφθάνει η Θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας από την Παλαιστίνη και ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Αλέξιος Β΄ Κομνηνός ιδρύει το 1088 το σημαντικότερο μνημείο της Βυζαντινής εποχής του νησιού, την Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας. Πολλά αρχιτεκτονικά δείγματα από την εποχή της Ενετοκρατίας έχουν βρεθεί στο νησί. Μερικά από αυτά είναι ο πύργος του Γαβρά, ο Κάτω Λάκκος και οι πλακόστρωτες Λόζες.
Η Αμοργός συμμετέχει ενεργά στην Επανάσταση του 1821 με τη ναυτική της δύναμη, ενώ μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον Καποδίστρια, στο πλαίσιο του προγράμματος οργάνωσης και αναβάθμισης της Παιδείας, στο νησί ιδρύεται αλληλοδιδακτικό σχολείο, ένα από τα πρώτα ελληνικά σχολεία της ελεύθερης Ελλάδας.
Μετά το Β΄παγκόσμιο πόλεμο μειώνεται ο πληθυσμός του νησιού λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης των Αμοργιανών. Έτσι, στη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά (δεκαετία 1930) το νησί αποτελεί τόπο εξορίας. Την περίοδο της «Κατοχής», η Αμοργός εντάσσεται αρχικά το 1941 στην ιταλική διοίκηση, ενώ μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το 1943 το νησί έζησε τη γερμανική κατοχή μέχρι και την απελευθέρωσή του το 1944.
Τα τελευταία 20 έτη σημειώνεται ραγδαία ανάπτυξη του τουρισμού.

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου