ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Η αρχιτεκτονική στην Άνδρο δεν υπακούει σε αυστηρούς κανόνες κυκλαδίτικου παραδοσιακού χτισίματος. Τα τυπικά αιγαιοπελαγίτικα σπίτια συνυπάρχουν με νεοκλασικά κτίσματα, ενετικά πυργόσπιτα και πετρόχτιστα σπίτια. Οι τύποι των σπιτιών που συναντά κανείς στην Άνδρο είναι το μακρυνάρι, διάφοροι τύποι πύργων και πυργόσπιτων, αγροτικά σπίτια σε ποικίλες μορφές και τυπικά αρχοντικά των καπετάνιων και των εμπόρων.
Αλλα ενδιαφέροντα κτίσματα με ιδιοτυπικά στοιχεία είναι τα κονάκια (μικρά αγροτικά κτίσματα), οι κρήνες με το χαρακτηριστικό μπουσουνάρι ή με στέγαστρο, οι νερόμυλοι και οι περιστεριώνες. Χαρακτηριστικά στοιχεία της Ανδριώτικης αρχιτεκτονικής είναι η ορατή πλακοειδής λιθοδομή, το σαρδέλωμα (εξωτερικοί σοφάδες), o κάναλος (υδρορροή), τα στήματα στους μαντρότοιχους (κάθετες πλάκες), κ. λ. π. Αρκετά πέτρινα γεφύρια σώζονται στις ρεματιές του νησιού. Κατασκευασμένα με σχιστόλιθο, λιτά και εναρμονισμένα με το τοπίο, αποτελούσαν μέρος του παλιού συγκοινωνιακού δικτύου.
ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ
Στην Ανδρο λειτουργούσαν στις αρχές του αιώνα περίπου εκατόν πενήντα νερόμυλοι. Στην κοιλάδα των Διποταμάτων, που ξεκινά απο το Γιανισσαίο και καταλήγει στον όρμο του Συνετίου, διατηρούνται μερικές δεκάδες νερόμυλοι σε καλή κατάσταση. Η κοιλάδα έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενη περιοχή και τα κτίσματά της κηρύχθηκαν νεώτερα προβιομηχανικά μνημεία. Ανάλογο δίκτυο νερόμυλων υπάρχει και στους Φρουσαίους, κοντά στον Αμμόλοχο, ενώ μεμονωμένοι νερόμυλοι βρίσκονται διάσπαρτοι και σε άλλες περιοχές του νησιού. Στο νησί υπάρχουν και ανεμοκίνητοι αλευρόμυλοι, ανάμεσα στους οποίους και ανεμόμυλοι οριζόντιας φτερωτής, τύπος ιδιαίτερα σπάνιος στην Ελλάδα. 'Ενας από αυτούς σώζεται σε καλή κατάσταση κοντά στο Πισκοπειό.

Πηγή: Δήμος Άνδρου
http://www.andros.gr/

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ
Ο Χαιρετισμός, είναι ένα από τα μεγαλύτερα έθιμα του νησιού. Κάθε χρόνο γίνεται ο εορτασμός του Αγίου που τιμάται στην εκκλησία κάθε χωριού, μετά το τέλος της λειτουργίας σχηματίζονται παρέες που πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι για τον «χαιρετισμό». Εκεί υπάρχει στρωμένο το τραπέζι με διάφορα φαγητά και οι νοικοκυρές κερνούν γλυκά (κουραμπιέδες, καλισούνια ή αμυγδαλωτά και παστιτσάκια), καθώς και ρακί.
ΧΟΙΡΟΣΦΑΓΙΑ
Τα χοιροσφάγια είναι ένα είδος γιορτής όπου μαζεύονταν συγγενείς για τις απαραίτητες εργασίες με απώτερο σκοπό την προετοιμασία χοιρινού κρέατος και την αποθήκευση του, ώστε να καταναλωθεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Στην διάρκεια της προετοιμασίας τρώνε σίσιρα (κομμάτια χοιρινού κρέατος με λίπος) συνοδευόμενα με κρασί ή ρακί, καθώς και άλλα φαγητά με χοιρινό κρέας.
ΑΝΤΡΙΩΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ
Ο Αντριώτικος Γάμος γίνεται με παραδοσιακό τρόπο στο νησί. Πριν τη λειτουργία του μυστηρίου οι οικογένειες του γαμπρού και της νύφης μαζεύονται στο σπίτι και κερνάνε παραδοσιακά γλυκά, κουφέτα, παντεσπάνι και σουμάδα. Ο γαμπρός, καβάλα σε άλογο και ακολουθούμενος από τους συγγενείς του με συνοδεία από βιολιά και λαούτα πηγαίνει να παραλάβει τη νύφη. Οι γονείς της νύφης, του δίνουν ως δώρο ένα κριάρι στολισμένο με λουλούδια και κόκκινη κορδέλα για γούρι. Έπειτα όλοι μαζί, πάντα με τη συνοδεία μουσικής, ξεκινούν για την εκκλησία. Μετά το τέλος της τελετής, ακολουθεί γλέντι στο σπίτι του γαμπρού ή της νύφης.
ΑΝΔΡΙΩΤΙΚΟ ΠΑΣΧΑ
Το Πάσχα είναι μια πολύ σημαντική γιορτή για την Άνδρο. Την Μεγάλη Παρασκευή γίνεται περιφορά των Επιταφίων που έχουν στολίσει οι γυναίκες του νησιού. Το βράδυ της Ανάστασης το νησί κατακλύζεται από κροτίδες και βεγγαλικά τα λεγόμενα "σμπάρα". Στην Άνδρο την Κυριακή του Πάσχα ψήνουν τον «Λαμπριάτη». Είναι αρνί ή κατσίκι γεμιστό με αυγά, τυρί και διάφορα μυρωδικά που ψήνεται σε παραδοσιακό φούρνο με ξύλα, και συνοδεύεται από πατάτες. Μετά το φαγητό η πλατεία του Δημοτικού Διαμερίσματος Παλαιόπολης γεμίζει κόσμο για να ξεκινήσουν τα Τσούνια. Ένα παιχνίδι όπως το μπόουλινγκ που παίζεται το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα. Το βράδυ στις ταβέρνες του νησιού διοργανώνονται γλέντια και χοροί.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
- Στη Χώρα βρίσκεται το ίδρυμα Κυδωνιέως όπου κάθε χρόνο διοργανώνονται οι Πλόες, μία εκδήλωση με μουσική και εικαστικά δρώμενα.
- Το ίδρυμα του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή οργανώνει κάθε καλοκαίρι εκθέσεις διεθνούς προβολής στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.
- Στο Γαύριο το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα λεγόμενα Γαυριώτικα. Οι εορτασμοί κρατάνε πέντε ημέρες και πραγματοποιούνται αθλητικά δρώμενα, τουρνουά σκακιού, «αυγοδρομίες», «τσουβαλοδρομίες», έκθεση ζωγραφικής με έργα ντόπιων ερασιτεχνών ζωγράφων κ.α. Στο τέλος των εκδηλώσεων γίνεται γιορτή όπου προσφέρονται η παραδοσιακή κακαβιά και κρασί.
- Ο διεθνής ιστιοπλοϊκός αγώνας ανοικτής θαλάσσης, Φάληρο-Άνδρος-Φάληρο διοργανώνεται κάθε χρόνο το τελευταίο σαββατοκύριακο του Αυγούστου.
- Κατά καιρούς φιλοξενείται στην Ανδρο το ράλι-αντίκα, το οποίο προσελκύει τους λάτρεις του είδους.
- Κάθε Ιούνιο διοργανώνεται το χορωδιακό φεστιβάλ του Μουσικού Συλλόγου ενώ οι εξωραϊστικοί σύλλογοι του νησιού διασκεδάζουν παραδοσιακά με μπάλλο και γιορτές ούζου.
ΠΑΝΥΓΗΡΙΑ
στις 2 Οκτωβρίου στο Κυπρί πραγματοποιείται η εορτή του Αγίου Κυπριανού.Στις 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, στην παραλιακή οδό Γαυρίου, γίνεται παρέλαση μαθητών με αναμμένες δάδες και με την συνοδεία της φιλαρμονικής μπάντας, προς τιμή του Αγίου Νικολάου, πολιούχου του Γαυρίου.
Στην Άνδρο πραγματοποιούνται αρκετά πανηγύρια με θρησκευτικό χαρακτήρα. Στο Μακροτάνταλο διοργανώνεται πανηγύρι στο εκκλησάκι του Αγίου Σώστη στο Ακρωτήρι, στις 7 Σεπτεμβρίου. Γίνεται εκκλησιασμός και μετά το τέλος της λειτουργίας δίνονται κεράσματα στην αυλή της εκκλησίας. Επίσης διοργανώνεται το πανηγύρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις 29 Αυγούστου με κεράσματα και χορό.
Ο Δεκαπενταύγουστος εορτάζεται με παραδοσιακό τρόπο. Το πρωί, μετά το τέλος της θείας λειτουργίας, γίνεται χαιρετισμός από σπίτι σε σπίτι όπου προσφέρονται γλυκά και ποτό, και το βράδυ στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου παραδοσιακό γλέντι με τοπικά όργανα, λουκουμάδες, τσίπουρο, πατσά και μεζέδες.
Μερικά ακόμη πανηγύρια που φιλοξενεί το νησί της Άνδρου είναι το Πανηγύρι της Αγίας Σοφίας, στις 17 Σεπτεμβρίου, το Πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας στο άνω Γαύριο στις 17 Ιουλίου, το Πανηγύρι στα Εννιάμερα της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου, το Πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα στις 27 Ιουλίου στην Κάτω Κατάκοιλο όπου γίνεται Εκκλησιασμός και μετά χαιρετισμός από σπίτι σε σπίτι όπου προσφέρονται γλυκά και ποτό. Το βράδυ χορός στις αυλές των σπιτιών με παραδοσιακά όργανα, ντόπιο κρασί, τσίπουρο και κουραμπιέδες.
Το Πανηγύρι του Άγιου Γιάννη του Νηστευτή πραγματοποιείται στις 28 Αυγούστου στην Κάτω Κατάκοιλο, γίνεται τέλεση του Εσπερινού με αρτοκλασία και ύστερα χορός με παραδοσιακά όργανα.
Πολύ σημαντικά πανηγύρια είναι και το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στην Πάνω Κατάκοιλο, το Πανηγύρι του Άγιου Γιάννη του Θεολόγου στις 26 Σεπτεμβρίου και το Πανηγύρι του Ευαγγελισμού στις 25 Μαρτίου όπου γίνεται Εκκλησιασμός και μετά χαιρετισμός από σπίτι σε σπίτι όπου προσφέρονται γλυκά και ποτό.

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου