Αλεξανδρούπολη

14 Μαΐου : εορτάζονται τα «Ελευθέρια» σε ανάμνηση της απελευθέρωσης της πόλης από τους Βούλγαρους. Διαρκούν ολόκληρο τον Μάιο και περιλαμβάνουν πλήθος εκδηλώσεων (παρέλαση, ομιλίες, παραστάσεις, εκθέσεις, χορευτικές εκδηλώσεις κ.α ).

26 Ιουλίου: το «Ποντιακό Πανηγύρι» εορτάζεται στην Παλαγία, παραμονή του Αγίου Παντελεήμονος.

Τα «Κύματα Πολιτισμού», πολιτιστικές εκδηλώσεις, τελούνται ετησίως όλο το καλοκαίρι.

Το «Φεστιβάλ βιβλίου» γίνεται κάθε δύο χρόνια στην παραλία της πόλης.

Αρχές Σεπτεμβρίου: στη Κίρκη αναβιώνει η «Γιορτή της Μιλίνας», της παραδοσιακής πίτας που αποτελείται από 3 φύλλα και ψήνεται πάνω σε ανθρακιά, σε ταψί με ειδικό καπάκι για να μπορεί να γυριστεί ανάποδα. Η γέμιση της είναι συνήθως φτιαγμένη από τυρί και χυλοπίτες (γιουφκάδες), υπάρχει όμως και μιλίνα με πληγούρι και με σπανάκι.

4 Δεκεμβρίου: εορτάζει η Αγία Βαρβάρα και προσφέρει κάθε σπίτι στους γείτονες και φίλους το κολυβόζουμο, τη «Βαρβάρα», από βρασμένο σιτάρι με σταφίδες, καρύδια, αμύγδαλα..κ.α. Το έθιμο είναι κατάλοιπο της αρχαίας «πανσπερμίας» και τελείται σε ολόκληρο το νομό Έβρου.

Έθιμο της Μπάμπως

Η "Ημέρα της Μπάμπως" (της γριάς) ή της Μπαμπωτέρας, τελείται στις 8 Ιανουαρίου, γιορτή της Αγίας Δομνίκης και τιμά το πρόσωπο της γιαγιάς, η μάμμη στην αρχαιότητα (και μαία στη συνέχεια), η οποία βοηθούσε με τη πείρα της τις έγκυες την ημέρα της γέννας. Πρόκειται για το γνωστότερο θρακικό έθιμο, που τελείται σε διάφορα μέρη του Έβρου, και το έφεραν οι πρόσφυγες από την Βόρεια και Ανατολική Θράκη.

Στα χωριά του Βόρειου 'Εβρου (όπως στη Ν.Βύσσα), στις 8 Ιανουαρίου το πρωί, οι γυναίκες του χωριού που γέννησαν μέσα στο χρόνο επισκέπτονται την "Μπάμπω" και της προσφέρουν συμβολικά δώρα, όπως πετσέτα και παπούτσια, για να σκουπίζεται και να τρέχει στα σπίτια να βοηθήσει. Η Μπάμπω ανταποδίδει με κεράσματα κι ευχές. Οι γυναίκες στη συνέχεια μεταφέρουν τη Μπάμπω με αμάξι ως τη βρύση του χωριού, όπου της πλένουν τελετουργικά τα χέρια. Ακολουθεί διασκέδαση των γυναικών με τη Μπάμπω σε καφενείο του χωριού. Το έθιμο θυμίζει αρχαιοελληνικές εορτές όπως τα Θεσμοφόρια και τα Αλώα, αγροτικές γιορτές που αναφέρονται στη γονιμότητα και την καρποφορία. Οι γιορτές ειδικότερα των Αλώων τελούνταν αρχές Ιανουαρίου και συμμετείχαν σ’ αυτές μόνο γυναίκες που έπιναν κρασί και τραγουδούσαν άσεμνα τραγούδια παρουσία ομοιωμάτων φαλλικών μορίων.

Λεπτοκαρυά

Σε μια πλαγιά σε ύψος 650 μ. από τη θάλασσα, 32 χλμ. από την Αλεξανδρούπολη, ο σύλλογος Σαρακατσαναίων Νομού Έβρου έχει φτιάξει αναπαράσταση ενός παραδοσιακού Σαρακατσάνικου καταυλισμού που αποτελεί παράλληλα ζωντανό μουσείο και χώρο αναψυχής.

Διδυμότειχο

Το έθιμο της Πεντηκοστής, οι Γκαϊντατζήδες, ανέρχεται στο 1204, χρονολογία της πολιορκίας του κάστρου του Διδυμοτείχου. Οι κάτοικοι ζήτησαν τότε τη βοήθεια του Θεού με περιφορά της εικόνας και ο Θεός έκανε το θαύμα του πλημμυρίζοντας το ποτάμι που διασχίζει την πόλη, τον Ερυθροπόταμο, και έτσι σώθηκαν. Την ημέρα της Πεντηκοστής, σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, γίνεται λιτάνευση των εικόνων της Παναγίας Πεντηκοστής και του Χριστού από την εκκλησία στο Κάστρο ως τον Άγιο Αθανάσιο. Την ίδια μέρα σερβίρεται στη πλατεία το παραδοσιακό γιουβέτσι. Την παραμονή της Πεντηκοστής, παρελαύνουν στους δρόμους οι Γκαϊντατζήδες, μουσικοί που παίζουν με τσαμπούνες, ποντιακές γκάϊντες (τουλούμια), ντέφια (νταϊρέδες)…κ.α.

Το έθιμο των Μπαμουσιαραίων αναβιώνει τη 2η ημέρα των Χριστουγέννων, στο Ρήγιο Διδυμοτείχου αλλά και σε χωριά της Ορεστιάδας (Πύθιο, Πετράδες, Σοφικό, Χειμώνιο).

Δύο νέοι άνδρες μεταμφιέζονται σε ζευγάρι, ο ένας σε άνδρα, τον Μπαμπούσιαρο και ο άλλος σε γυναίκα του Μπαμπούσιαρου. Ο άνδρας φορά νεροκολοκύθα στο κεφάλι με τρύπες στα μάτια και το στόμα, προβιά προβάτου και κουδούνια στο λαιμό και τη μέση. Στους Πετράδες, ο άνδρας κρατάει ξύλινο σπαθί για να τρυπάει μ’ αυτό τους φοβιτσιάρηδες. Το ζεύγος περιφέρεται με συνοδεία γκαϊντατζήδων, ζουρνατζήδων και ενός νταουλτζή που παίζουν δυνατή, άγρια μουσική που ξεσηκώνει τον κόσμο. Οι νοικοκυραίοι τους κερνούν κρασί και τους δίνουν καρύδια, ψωμί, κρέας…κλπ. Η γυναίκα-Μπαμπούσιαρος φιλάει το χέρι του νοικοκύρη και συνεχίζουν το δρόμο τους χορεύοντας.

Ο δυνατός χορός των Μπαμπουσιαραίων με χτυπήματα των ποδιών τους στη γη καθώς και η ξέφρενη μουσική συμβολίζουν τη καρποφορία και τη βλάστηση.

Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη