Η περιοχή υπήρξε γνωστή από την εποχή του Τρωικού πολέμου ως κατοικία των Παιόνων με πρωτεύουσα την Αμυδώνα (Αξιοχώρι). Οι Παίονες συμμετείχαν στον Τρωικό Πόλεμο με τον βασιλιά Πυραίχμη και τον Αστερόπαιο. Στο ανατολικό τμήμα της περιοχής ζούσαν οι Κρήστωνες σε πόλεις όπως το Ίωρον (Παλατιανό) και οι Κλιταί (Ξυλοκερατιά). Τον 12ο π.χ. αι. η περιοχή της Παιονίας κατοικήθηκε από Κρήτες, που ονομάστηκαν Βοττιαίοι, από τον οικιστή Βόττωνα. Τότε ιδρύθηκαν οι πόλεις Αταλάντη (Αξιούπολη), Γόρτυνα (Γοργόπη) και Ειδομένη. Οι Φρύγες επιδρομείς εγκαθίστανται στη περιοχή στις αρχές της αρχαϊκής εποχής και ιδρύουν την Βαϊρό (Κάστρο)και τις Βραγύλες (Μεταλλικό). Τα κλασικά χρόνια, η περιοχή αποτελεί τμήμα του Μακεδονικού Βασιλείου. Ιδρύονται σημαντικές ελληνικές πόλεις όπως η Μορρία Ύλη (Άνω Απόστολοι), η Καλλίνδοια και η Ευρωπός. Την ρωμαϊκή εποχή (1ος μ.χ. αι.) ιδρύεται το Callicum (ή Gallicum), η σημερινή πόλη Κιλκίς - όπου υπήρχε χρυσός από τον ποταμό Εχέδωρο (Γαλλικός)- και η πόλη Ταυριανά (Πολύκαστρο). Με την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους τον 10ο αιώνα, το Κιλκίς καταστρέφεται από τους κατακτητές και οι κάτοικοι μεταναστεύουν στη νότια Ιταλία. Μετά το 1014, με την καταστροφή του βουλγαρικού στρατού από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Βασίλειο Β΄, η πόλη ξανακτίζεται. Τον 14ο αιώνα η περιοχή, που ανήκε σε γαιοκτήμονες του Βυζαντίου, αναφέρεται  ως «κτήμα Γαλλικός». Κατά την τουρκοκρατία, η πόλη είναι γνωστή ως Κίλκισι και από τον 15ο αιώνα αποκτά πολιτική σταθερότητα και ακμάζει στο τομέα της μεταξουργίας και υφαντουργίας. Στις αρχές του 17ου αιώνα, ανήκε στο τσιφλίκι του Γιουρούκ Χασάν Αγά, ενώ γύρω στα 1765 ενσωματώθηκε στο τσιφλίκι του Αβδούλ Αγά από την οικογένεια των γαιοκτημόνων Χαμπεντέρογλου της Δοϊράνης. Στα 1780, η περιοχή δόθηκε  από την Πύλη, στον Γιουσούφ Μπέη της οικογένειας Εβρενός.

Οι Κιλκίσιοι συμμετέχουν στην Επανάσταση του ΄21 με πρωτεργάτη τον Ζαφείριο Σταματιάδη από την Ειδομένη καθώς και στον Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908) με τους μακεδονομάχους Μιχ. Σιωνίδη, Ι. Ράμναλη, Γ. Δοϊτσίνη και άλλους. Τελικά ο νομός απελευθερώνεται το 1913 (Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος) μετά την ένδοξη τριήμερη μάχη του Λαχανά (19-21 Ιουνίου). Ακολουθούν οι ανταλλαγές πληθυσμών με Βουλγαρία (1919) και Τουρκία (1923) και η εγκατάσταση προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, Μικρά Ασία, Καππαδοκία και Πόντο. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η περιοχή γνωρίζει τη Γερμανική κατοχή και τον Ελληνικό Εμφύλιο πόλεμο.

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου