Το Παγγαίο ή Εννιάκορφο (1956 μ.), Νύσα κατά τον Όμηρο, βρίσκεται μεταξύ των εκβολών του Στρυμώνα και Αγγίτη. Υπήρξε το μήλο της έριδος μεταξύ Αθηναίων και Μακεδόνων για τα πλούσια μεταλλεία χρυσού και αργύρου που υπήρχαν εκεί. Θεωρείται από τον Όμηρο, το βουνό όπου γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Διόνυσος. Στην κορυφή του υπήρχε βωμός του Διόνυσου, όπου γινόταν οι τελετές των Ορφικών Μυστηρίων. Στο Παγγαίο κατασπαράχθηκε ο Ορφέας από τις Μαινάδες. Πρώτοι οι Φοίνικες εκμεταλλεύτηκαν τα ορυχεία του, μετά ήρθαν οι Θάσιοι και τέλος οι Αθηναίοι. Υπάρχουν δάση με οξιές, δρυς, έλατα, πλατάνια καθώς και χιονοδρομικό κέντρο, ορειβατικό καταφύγιο, σαλέ και Δασικό Χωριό.
Στην αρχή ως Νεάπολη, κατόπιν ως Χριστούπολη αλλά και μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η πόλη της Καβάλας και οι γύρω περιοχές αποτέλεσαν μήλο της έριδος για πολλούς κατακτητές. Οι Αθηναίοι ανέπτυξαν τη Νεάπολη θεωρώντας την μεγάλη στρατηγικής σημασίας λόγω του λιμανιού της, αλλά και της μικρής της απόστασης από το χρυσοφόρο Παγγαίο. Ο Βασιλιάς των Μακεδόνων Φίλιππος Β' εκμεταλλεύτηκε τα χρυσωρυχεία του Παγγαίου και έδωσε το όνομα του -Φίλιπποι- στην πόλη του Δάτου, που μεγάλωσε μετά τη μάχη ανάμεσα στους Δημοκρατικούς της Ρώμης και τους δολοφόνους του Καίσαρα, το 42 μ.Χ. Η μάχη σήμανε το τέλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Κορυφαίο ρόλο στην ιστορία του τόπου έχει και το Παγγαίο, όπου ο Θουκυδίδης είχε στην ιδιοκτησία του πλούσια μεταλλεία και λέγεται ότι έγραψε εκεί την ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου.
Την Καβάλα την συναντούμε ως Χριστούπολη στις αρχές του 8ου αιώνα. Το 1185 η πόλη κάηκε από τους Νορμανδούς. Με την ανακατάληψη της βυζαντινής πρωτεύουσας από τον Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο επανήλθε στην επικράτεια της Κωνσταντινούπολης, μέχρι την κατάληψή της από τους Οθωμανούς το 1387.
Η ιστορία της περιοχής ως Καβάλα ξεκίνησε στις αρχές του 16ου αιώνα. Η ανάπτυξή της υπήρξε ραγδαία. Χτίστηκε το υδραγωγείο (Καμάρες) που αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σημεία της περιοχής.
Το 1769 γεννήθηκε εδώ ο ιδρυτής της αιγυπτιακής δυναστείας Μωχάμετ Άλυ (Μεχμέτ Αλή). Το σπίτι που γεννήθηκε και μεγάλωσε σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση. Το 1817 ίδρυσε το Ιμαρέτ, ένα εξαίσιο οικοδόμημα ισλαμικής αρχιτεκτονικής, από το οποίο μεγάλο μέρος σώζεται μέχρι σήμερα στην αρχική του μορφή, ενώ το υπόλοιπο ανακατασκευάστηκε και λειτουργεί ως ξενοδοχείο πολυτελείας.
Το 1850 άρχισε η ανάπτυξη του καπνεμπορίου και η φήμη της Καβάλας ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα. Στις αρχές του 20ου αιώνα έκαναν την εμφάνισή τους τεράστιες καπναποθήκες, μεγαλοπρεπή κτίρια και πολυτελείς οικίες δίνοντας στην Καβάλα τον τίτλο της μεγαλούπολης.
Το 1922 εγκαταστάθηκαν στην περιοχή 25.000 πρόσφυγες που πρόσφεραν πολλά στην ανάπτυξη του εμπορίου, της οικονομίας και των Τεχνών.

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου