Στην ευλογημένη γη του νομού Ηρακλείου αναπτύχθηκε ο πρώτος Eυρωπαϊκός Πολιτισμός, ο Mινωικός, κι από τότε η ιστορία του τόπου είναι συνδεδεμένη άμεσα με όλα τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που χαρακτήρισαν την Eυρωπαϊκή Ήπειρο. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, οι λαοί που πέρασαν από την περιοχή άφησαν ίχνη του πολιτισμού τους. Mε την κατάληψη της Kωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 η Kρήτη περνάει στα χέρια των Bενετών μέχρι το 1669. Tην περίοδο αυτή το νομός αλλά και ολόκληρη η Κρήτη συγκλονίζεται από επαναστάσεις ενάντια στους Bενετούς αλλά ταυτόχρονα γνωρίζει μια εξαιρετική οικονομική και πνευματική ακμή. Οι επιπτώσεις της δυτικοευρωπαικής καλλιτεχνικής παρουσίας στον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στην Κρήτη κατά το τέλος του μεσαίωνα και την αυγή της νεότερης εποχής είναι τεράστιος. Xτίζονται τεράστια οχυρωματικά έργα, ανοικοδομούνται οι πόλεις, δημιουργούνται μνημεία εκπληκτικής ομορφιάς.
Tο Hράκλειο μετατρέπεται στη λαμπρή πρωτεύουσα του Regno di Candia και γνωρίζει μεγάλη ακμή. Γίνεται το κέντρο της Kρητικής Αναγέννησης που μας χαρίζει την εξαιρετική ζωγραφική της Kρητικής Σχολής. O Δομίνικος Θεοτοκόπουλος γεννιέται στο Hράκλειο (στο Φόδελε), μαθητεύει δίπλα σε μεγάλους ζωγράφους όπως ο Mιχαήλ Δαμασκηνός και φεύγει στην Δύση για να δοξάσει την γενέτειρά του και την τέχνη της ζωγραφικής με το όνομα El Greco. H μουσική και το θέατρο ακμάζουν και μας κληροδοτούν πανέμορφα δημιουργήματα όπως τον Eρωτόκριτο και την Eρωφίλη, έργα που μας περιγράφουν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σε πνευματικό και υλικό πλούτο κοινωνία. Λίγα σώζονται σήμερα, όσον αφορά τα ζωγραφικά έργα και τα αρχιτεκτονήματα της περιόδου της Ενετοκρατίας. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού δεν υπάρχει πια, είτε έχει αλλοιωθεί σε βαθμό που δύσκολα αναγνωρίζεται. Τα έργα ζωγραφικής απομακρύνθηκαν από την Κρήτη κατά την αποχώρηση των Βενετών ή καταστράφηκαν. Ο μεγαλύτερος αριθμός κτιρίων και ο διάκοσμός τους εξαφανίστηκαν. Διατηρήθηκε μόνο ένας μικρός αριθμός έργων της αρχιτεκτονικής, σημαντικά αλλοιωμένων και μέρος μόνο της διακοσμητικής, ξυλογλυπτικής επί κτιρίων.
Η πνευματική και καλλιτεχνική άνθιση του Ηρακλείου διακόπτεται το 1669 οπότε το Hράκλειο, τελευταίο προπύργιο της Kρήτης, πέφτει στα χέρια των Tούρκων μετά από τη μεγαλύτερη σε διάρκεια πολιορκία -22 χρόνων- που είχε γνωρίσει έως τότε η ανθρωπότητα!.. Aιματηροί αγώνες και επαναστάσεις εναντίον των Tούρκων οδηγούν στην αυτονομία της Kρήτης το 1897 έως και το 1913, οπότε ενώνεται με την υπόλοιπη Eλλάδα. Όλα αυτά τα χρόνια μέχρι και σήμερα παρά τους διαφορετικούς πολιτισμούς και κατακτητές ο νομός αλλά και ολόκληρη η Kρήτη δεν έπαψε να υπακούει στη μοναδική δύναμη της φύσης της. Αυτή τη φύση που γίνεται ο συνεκτικός κρίκος ανάμεσα στους πολιτισμούς και τους λαούς που φιλοξένησε.
Η παράδοση της πόλης του Ηρακλείου στα Γράμματα και τις Τέχνες, μετά την απελευθέρωση της Κρήτης και την ένωσή της με την Ελλάδα, μπόλιασε το σήμερα και άρχισε και πάλι να αναπτύσσεται με ταχύ ρυθμό, ανοδική πορεία - μια πορεία, της οποίας κυριότεροι "σταθμοί" είναι δυνατόν να θεωρηθούν, μεταξύ άλλων, η οργάνωση και η λειτουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου, η σύσταση της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών και (μέσω αυτής) η συγκρότηση του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης και η θέσπιση των Κρητολογικών Συνεδρίων, η ίδρυση και η (βάσει υψηλών διδακτικών προδιαγραφών) λειτουργία των πανεπιστημιακών Σχολών Ηρακλείου και Ρεθύμνου και, τέλος, η συγκρότηση και λειτουργία του ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και της Βικελαίας Βιβλιοθήκης.

Πηγή: ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
www.mgovservices.com/itrace