Η Κως είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί της Δωδεκανήσου μετά την Ρόδο και την Κάρπαθο. Οι πολλοί περιηγητές της αρχαιότητας που επισκέφτηκαν το νησί εκφράστηκαν με λυρικό τρόπο αποκαλώντας την «Κως γλυκεία, ευναιομένη, αμφιρρύτη» (γλυκιά και γεμάτη νερά - -ποιητής Ηρώνδας. 3ος αι. π.Χ.). Το νησί πρωτοκατοικήθηκε περίπου τα 2300 - 2000 π.Χ. Διάσπαρτα ευρήματα μαρτυρούν την έντονη παρουσία του μινωικού και μυκηναϊκού πολιτισμού. Η Κως (όπως ιστορεί η Ιλιάδα έστειλε κατά τον Τρωικό Πόλεμο (11844 π.Χ.) τριάντα τριήρεις οε συνεργασία με τη Νίσυρο, την Κάρπαθο, την Κάσο και την Κάλυμνο, με αρχηγούς τους Ηρακλειδείες Φείδιππο και Άντιφο. Το τρίτο μεταναστευτικό κύμα των Δωριέων στην Κω θα δημιουργήσει τον 7ο αιώνα τη δωρική εξάπολη, μια ισχυρή πολιτικοθρησκευτική συμμαχία μεταξύ έξι πόλεων που την αποτελούσαν η Κνίδος, η Αλικαρνασσός στη Μ. Ασία, η Ιαλυσός, η Κάμειρος κι η Λίνδος στη Ρόδο, και η Κως με τα νησιά Κάλυμνο και Νίσυρο. Στα τέλος του 6ου αι. περιήλθε στην κυριαρχία των Περσών. 0 ιστορικός κολοφώνας της ακμής της Κω προετοιμάστηκε τον 5ο αι. και κορυφώθηκε τον 4ο αι. π.Χ. Υψηλός πολιτισμός παραγόταν με εκφραστές εξαίρετους ποιητές (Επίχαρμος, Ηρώνδας. Θεόκριτος), καλλιτέχνες και αθλητές πανελλαδικής εμβέλειας. Η πολιτιστική άνθιση συνεχίστηκε και στα χρόνια που το νησί υπαγόταν στο κράτος του Αντιγόνου. Υποστήριξε τον Φίλιππο τον Ε' στους πολέμους του κατά των Ρωμαίων, δέχθηκε επιδρομές από το Μιθριδάτη και από το 82 π.Χ. αποτελούσε ρωμαϊκή, επαρχία. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο ανήκε στο Θέμα των Κιβυρραιωτών. Υπέκυψε στη δύσκολη μοίρα και άλλων νησιών του Αιγαίου που μαστίζονταν από πειρατικές επιδρομές. Όμως, η μεγαλύτερη καταστροφή έμελλε να έλθει από διαδοχικούς σεισμούς με φοβερότερο αυτόν του 553 μ.Χ. Μετά το 1204 και ως το 1281 περιήλθε στην κατοχή των Βενετών και συγκεκριμένα του άρχοντα Λέοντα Γαβαλά. Μετά το 1261 περιήλθε στην αυτοκρατορία της Νίκαιας. Η Ιπποτοκρατία συνοδεύτηκε από πυρετώδεις προσπάθειες οχυρωματικής διασφάλισης του νησιού με τα φρούρια στο Πυλί, την Κέφαλο και την Αντιμάχεια. Το 1312 μ.Χ., οι πειρατές της Καταλωνίας λεηλατούν την Κω επί 3 χρόνια. Με αρχηγό τον Foulques de Vilaret οι Ιππότες τους απομακρύνουν και κυριαρχούν στο νησί επί 218 χρόνια. Την 3η Ιουviou του 1457 μ.Χ. 18.000 Τούρκοι με 158 πλοία εξοπλισμένα με τα τελειότατα μέσα της εποχής και αρχηγό το ναύαρχο Χαμζά, αποβιβάστηκαν στο νησί, αλλά τελικά αποκρούονται. Το Δεκέμβριο του 1522 η Lango - η Κως των Ιπποτών - υποκύπτει στους Τούρκους. Ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν την ονόμασε Στανκιόι. Το νησί παρέμεινε στην κατοχή των Τούρκων, όπως και τα άλλα Δωδεκάνησα, ως το 1912. Η Ιταλική κατοχή διήρκησε μέχρι το 1947, όταν έγινε, η πολυπόθητη Ενσωμάτωση. Η πόλη της Κω θα μπορούσε να προσομοιαστεί με ανοιχτό αρχαιολογικό μουσείο, όπου εκτίθενται στις φυσικές τους τοποθεσίες αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά επιτεύγματα του πολυτάραχου ιστορικού παρελθόντος του νησιού, Τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Kω αποκαλύφθηκαν από το σεισμό του 1933, όταν κατέρρευσαν οι νεότερες οικοδομές.
Αρχαίο τείχος (Κως-4ος αι. π,Χ.):
Είναι χτισμένο με κατεργασμένους λίθους, αλλού στενότερο και αλλού φαρδύτερο., με πάχος 6-8 μέτρων. Με τους δυο του βραχίονες έφθανε μέχρι το στόμιο του λιμανιού και συνεχίζει ανατολικά μέχρι τα σημερινό Διοικητήριο ενώ δυτικά καλύπτει τα πλάγια της αρχαίας αγοράς μέχρι το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μεσαιωνική πόλη (Χώρα):
Τα τείχη της μεσαιωνικής πόλης των Ιπποτών κτίστηκαν κατά τον 15ο αι. Περιλαμβάνουν το χώρο από την Ακτή Μιαούλη και Κουντουριώτη μέχρι την Πλατεία Ελευθερίας και τη Λεωφόρο Ιπποκράτους, η οποία την εποχή εκείνη ήταν τάφρος που συμπλήρωνε την άμυνα της πόλης και ονομαζόταν Χάνδακας. Από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία αυτού του τείχους είναι η λεγόμενη «Πύλη του Φόρου» που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της σύγχρονης πόλης. Το μοναδικό κοσμικό ιπποτικό κτίριο που σώζεται είναι η έδρα του διοικητή Fr. Sans, που έχει αναστηλωθεί και στεγάζει την αρχαιολογική βιβλιοθήκη.
Κάστρο της Νεραντζιάς ή των Ιπποτών (Κως, είσοδος λιμανιού - 14ος αι.):
Το κυριότερο μεσαιωνικό μνημείο της Κω είναι ορθογώνιο και αποτελεί κλασσικό δείγμα επιβλητικής αμυντικής αρχιτεκτονικής της εποχής ταυ. Στην είσοδο βρίσκεται θυρεός του Μεγάλου Μάγιστρου D' Amboise και εντοιχισμένο αρχαίο γλυπτό με θεατρικές μάσκες. Χτίστης από τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ, οι οποίοι κατέλαβαν το νησί το 1314, πάνω σε παλαιότερο κάστρο και διαθέτει διπλό τείχος και τάφρο ενώ περικλείει παλαιότερα κτίσματα και προμαχώνες (δεύτερο μισό 15ου αι.). Στο εσωτερικό του μεταφέρθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη, πολλά από το Ασκληπιείο. Μέχρι τις αρχές του 20ου αι. ο χώρος που βρίσκεται το κάστρο ήταν νησί. Η Γέφυρα του Κάστρου το συνδέει με την πόλη και τον Πλάτανο του Ιπποκράτη.
Η Κως κατοικήθηκε τουλάχιστον από την πρώτη πρώϊμη εποχή του χαλκού (2900 - 2100 π.Χ.). όπως μαρτυρούν προϊστορικοί τάφοι και ευρήματα στις περιοχές Ασκλούπη και σπηλιά της Άσπρης Πέτρας. Πελασγοί, Κάρες και Λέλεγες ήταν οι πρώτοι κάτοικοι, θα περάσουν από την Κω Φοίνικες και Αχαιοί. Επίσης στο νησί βρίσκουμε λείψανα της μυκηναϊκής περιόδου ή της ύστερης εποχής του χαλκού (1600 - 1150 π.Χ.). "Καρίς" και "Μεροπίς" είναι τα πανάρχαια ονόματα της Κω. "Νυμφαία" επίσης την αποκάλεσε ο Πλίνιος.
Ο Όμηρος στη Β' ραψωδία της Ιλιάδας αναφέρει ότι η Κως μαζί με τα νησιά Νίσυρο, Κάλυμνο, Κάρπαθο και Κάσο, πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με τριάντα καράβια. Ακολουθεί ο εκδωρισμός του νησιού, ενώ κατά τον 7° με 6° π.Χ. αιώνα η Κως συμμετέχει στην ομοσπονδιακή συμμαχία της "Δωρικής Εξάπολης". Μεγάλο είναι το πλήθος και η ποικιλία των Κωακών κεραμικών της γεωμετρικής περιόδου, που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη.
Με το πέρασμα των χρόνων διαμορφώνονται στο νησί οι "Δήμοι" - 7 συνολικά μαζί με το Δήμο Κώων - και οι κάτοικοι αρχίζουν να ευημερούν. Οι ναύτες και οι έμποροι που ταξίδευαν στο Αιγαίο, κατατάσσουν την Κω, από την άποψη του πλούτου, στην ίδια κατηγορία με τα άλλα νησιά της Μικρασιατικής ακτής - Λέσβο, Χίο, Σάμο, Ρόδο - δίνοντας τους το όνομα "Μακάρων Νήσοι".

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου