Στη Χώρα της Σύμης, την πρωτεύουσα του νησιού, είναι μια ευχάριστη εμπειρία να επισκεφθείτε τη Σάλα Χατζηαγαπητού που βρίσκεται δίπλα στο Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο της Σύμης.
Στο μουσείο που στεγάζεται στο αρχοντικό Χατζηαγαπητού και πιο συγκεκριμένα στη «Σάλα του Χατζηαγαπητού» (18ου αι.), η οποία επικοινωνεί με το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο της Σύμης μέσω αυλών, κήπων και μιας «καμάρας» (διαβατικού), γίνεται αναπαράσταση ενός συμιακού σπιτιού με έπιπλα, σερβίτσια, πίνακες ζωγραφικής καθώς και φωτογραφίες παλαιότερων εποχών.
Tόσο το Αρχοντικό Φαρμακίδη, που στεγάζει το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο της Σύμης όσο και δωρήθηκαν από τους κληρονόμους τους στο ελληνικό κράτος, όπως και οι συλλογές που στεγάζουν, οι οποίες συγκροτήθηκαν στο νησί στα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα όταν ακόμη η Σύμη και η Δωδεκάνησος ολόκληρη τελούσε υπό τουρκική και μετέπειτα ιταλική κατοχή.
Το αρχοντόσπιτο του Χατζηαγαπητού είναι ένα επιβλητικό με εξωτερική μορφή κάστρου- τριόροφο αρχοντικό από τη μια μεριά ενώ απ' την άλλη φαντάζει μονόροφο, χτισμένο με γκρίζα πέτρα, περικυκλωμένο από ψηλό πέτρινο τοίχο και με την αυλή του στρωμένη με καλοδουλεμένο βοτσαλωτό.
Το κύριο κτίσμα φέρει προστώο ή πρόπυλο στη ΒΑ όψη, απ' όπου ο επισκέπτης εισέρχεται κατευθείαν στην αίθουσα υποδοχής, τη «Σάλα», τον καλό οντά (ή νοντά που λένε οι ντόπιοι). Η Σάλα έχει διαστάσεις 12Χ14 μ., κι απ' αυτήν πήρε την ονομασία του το αρχοντικό. Αυτή η μακρόστενη αίθουσα είναι διαμορφωμένη με πολλά παράθυρα και φεγγίτες, έχει ξύλινο ταβάνι και δάπεδο στρωμένο με πλάκες και ενδιάμεσα βότσαλα που δημιουργούν γεωμετρικά και φυτικά κοσμήματα. Μπροστά από την είσοδο σε ξεχωριστό πλαίσιο αναγράφονται τα αρχικά του ιδιοκτήτη ΧΑ(τζηαγαπητού). Στους πλάγιους τοίχους υπάρχει από μια βρύση-νιπτήρας με τοξωτό, ζωγραφιστό πλαίσιο, για την καθαριότητα των ενοίκων ή των επισκεπτών. Στο βόρειο τμήμα διαμορφώνεται καθιστικό με ξύλινους πάγκους σε σχήμα Γ (σοφάς) που διακόπτεται από την πόρτα που οδηγεί στο μπαλκόνι με την υπέροχη θέα. Πάνω από την κύρια είσοδο δημιουργείται ένα ξύλινος εξώστης για την ορχήστρα που έπαιζε σε επίσημες στιγμές της οικογένειας.
Οι πλαϊνοί τοίχοι της σάλας καλύπτονταν από τοιχογραφικό διάκοσμο, με παραστάσεις νεαρών ερωτευμένων ζευγαριών και με τα σύμβολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών. Σήμερα, από τον ζωγραφικό διάκοσμο διασώζονται μερικά αποσπάσματα. Οι λοιποί χώροι του σπιτιού περιλαμβάνουν: το γραφείο, την τραπεζαρία, τα υπνοδωμάτια, το γεροντομοίρι, το κρυφτούρι, όπου έκρυβαν πολύτιμα αντικείμενα, την κουζίνα με την τσιμνιά και το πατάρι, το δωμάτιο για τις παρακόρες, τον ξενώνα, το αναγκαίο με το λουτρό, το κελάρι και το πλυσταριό. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι σε μια κρυψώνα του σπιτιού βρέθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών κτιριακής αποκατάστασης πολύτιμος «θησαυρός» από περίπου πενήντα αργυρά νομίσματα του 19ου αιώνα που κυκλοφορούσαν στις αγορές της Ευρώπης.
Σύμφωνα με την άποψη των μελετητών, το σπίτι αυτό κτίστηκε την τελευταία εικοσαετία του 18ου αιώνα από ντόπιους τεχνίτες και έχοντας ως πρότυπο αρχιτεκτονικό σχέδιο φερμένο από τη Βενετία. Πάντως αξίζει τον κόπο η επίσκεψη στο χώρο της Σάλας Χατζηαγαπητού που είναι μοναδικό για το νησί και αντιπροσωπεύει μια ιστορική περίοδο και οριοθετεί μια χρονική εποχή που χαρακτηρίζεται από οικονομική ευημερία, άνθηση και ακμή. Το αρχοντικό αυτό αποτελούσε κατοικία ενός πλούσιου Συμιακού εμπόρου, που ήταν και πρόξενος Ελλάδας και Ισπανίας.
Στα εκθέματα της «Σάλα του Χατζηαγαπητού», εκτός των άλλων, θα δείτε μια αναπαράσταση εσωτερικού παραδοσιακής συμιακής οικίας, αλλά και παραδοσιακές τοπικές ενδυμασίες της Σύμης.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
