Το 1152 ο Σεβαστοκράτορας Ισαάκιος Κομνηνός εγαινιάζει εδώ το Μοναστήρι της Βήρας και το Καθολικό του το αφιερώνει στην Παναγία την Κοσμοσώτειρα. Ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού είναι σταυροειδής με τρούλο, παραλλαγή του δικιονίου. Η κομψότητα και η μεγαλοπρέπειά του αντανακλά την αίγλη του Βυζαντίου. Οι αγιογραφίες με τις απέριττες και συνάμα εκφραστικές μορφές, τους απαλούς χρωματισμούς και τις διακριτικές γραμμώσεις αποτελούν λαμπρά δείγματα της ακμάζουσας Κωνσταντινουπολίτικης Σχολής του 12 ου αιώνα. Το κεραμικό ανάγλυφο με τον μονοκέφαλο αετό που κοσμεί την εξωτερική πλευρά του Ιερού, επιβεβαιώνει την πραγμάτωση της επιθυμίας του κτήτορα (να ταφεί στον τόπο αυτό) και θεωρείται πολύτιμο για την σπανιότητα και τον συμβολισμό του. Από τα υπόλοιπα κτίσματα της Μονής σώζονται δύο από τους έξι πύργους του εσωτερικού περιβόλου, για να επιβεβαιώνουν τις μαρτυρίες που ήθελαν το Μοναστήρι «φρούριον καρτερώτατον».
Το 1357 η περιοχή υποδουλώνεται στους Οθωμανούς Τούρκους. Τα τείχη της Βήρας γκρεμίζονται και η εκκλησία μετατρέπεται σε μουσουλμανικό τέμενος. Η πόλη μετονομάζεται σταδιακά σε Φέρες. Η σημερινή ακριτική πόλη των Φερών είναι η κληρονόμος της βυζαντινής Βήρας με την εκκλησία της Παναγίας να παραμένει το ζωντανό μνημείο - σύμβολο της τέχνης και του πολιτισμού της Κωνσταντινούπολης και της Θράκης. Το 1994 διοργανώνεται στις Φέρες το Α' Παγκόσμιο Συνέδριο των Θρακών, όπου οι μετέχοντες ανακηρύσσουν επίσημα την Παναγία Κοσμοσώτειρα προστάτιδά τους και τον Ιερό Ναό της, προσκυνηματικό κέντρο των απανταχού Θρακιωτών.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου