Η διαλυμένη γυναικεία Μονή της Παναγίας Χρυσοπηγής είναι κτισμένη πάνω σε βράχο, στο ακρωτήρι του όρμου του Φάρου. Το όνομα Χρυσοπηγή σχετίζεται με την Μονή Χρυσοπηγής Χανίων, όπου μόνασε ο κρητικός καλόγερος Παρθένιος Χαιρέτης πριν έρθει στη Σίφνο. Αυτός κατέγραψε το 1677 τα θαύματα της Παναγίας και της έδωσε το όνομα Χρυσοπηγή. Ένα από τα πιο γνωστά θαύματα είναι η σωτηρία του νησιού από την επιδημία πανούκλας την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου το έτος 1676. Το 1964, η Παναγία Χρυσοπηγή ανακηρύχθηκε επίσημα προστάτιδα της Σίφνου. Ο πρώτος ναός, που ονομαζόταν Παναγία το Κόμμα (λόγω του κομμένου βράχου όπου βρισκόταν), κτίσθηκε το 1650 από τον Νικόλαο Πιτζινή πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Το 1675 κατεδαφίστηκε και ξανακτίσθηκε μεγαλύτερη εκκλησία από τον ιερέα Ιερώνυμο Ζαμπέλη-Ρούσο. Το 1760 πουλήθηκε από τους κληρονόμους του ιερέα στη Μονή της Βρυσιανής, στην οποία ανήκει ως Μετόχι μέχρι σήμερα. Ο ναός είναι καμαροσκέπαστη βασιλική με ημικυκλική αψίδα. Στο εσωτερικό του διακρίνεται το ξυλόγλυπτο τέμπλο, μερικώς επιχρυσωμένο, και φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Χρυσοπηγής. Στο μαρμάρινο δάπεδο σώζεται επιγραφή «έτος 1818». Στο μοναστηριακό συγκρότημα συμπεριλαμβάνονται μαρμάρινη πηγή (πίσω από τον ναό), ξενώνες για τους επισκέπτες και 2 κελιά, που χρησιμοποιούσαν ο ποιητής Αριστομένης Προβελέγγιος και ο ριμαδόρος Αντώνιος Δεκαβάλλας. Η εκκλησία εορτάζει με μεγάλο πανηγύρι και λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου, 40 ημέρες μετά την Ανάσταση.
Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη
