Στο χωριό Άνω Μέρος Αμαρίου, στο όρος Κέδρος, σε υψόμετρο 1000 μ. βρίσκεται η Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (ή Καλόειδενας). Για την ονομασία υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Η μία αναφέρεται στο θρύλο της Καλόειδενας και σχετίζεται με την εύρεση της θαυματουργής εικόνας. Μια κοπέλα από το απέναντι χωριό Φουρφουράς βλέποντας μια φλόγα, από τη θέση του μετέπειτα μοναστηριού, ανακάλυψε την εικόνα του Σωτήρος και αναφώνησε έκπληκτη «καλά είδα εγώ». Έτσι προέκυψε η ονομασία Καλόειδενας. Η δεύτερη εκδοχή, σχετίζεται με ιστορικά έγγραφα που αναφέρουν ότι το όνομα Καλοειδάς, πιθανώς βυζαντινής προέλευσης, υπάρχει από τα ενετικά χρόνια. Αναφέρεται επίσης το χωριό Φουρφουράς ως εστία των Καλοειδάδων.
Βάσει των τοιχογραφιών του ναού, η Μονή ιδρύθηκε μεταξύ 13ου -14ου αιώνα. Το 1577, στην έκθεση του Barozzi, γίνεται λόγος για την Caloidhena στην επαρχία Αμαρίου ενώ το 1598, στη διαθήκη του καλόγερου Βαρούχα υπάρχει αναφορά στο «μοναστήρι του Σωτήρος Χριστού της Καλόειδαινας». Η Μονή συνεχίζει να λειτουργεί τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και να βοηθείται από την μεγάλη οικογένεια Βαρούχα. Οι μοναχοί απασχολούνταν με την καλλιέργεια μετάξης και την ελαιοκαλλιέργεια καθώς και με την παραγωγή βύσσινων. Τον Οκτώβριο του 1823, οι Τούρκοι καταστρέφουν τη Μονή μαζί με άλλα μοναστήρια της περιοχής, τα οποία θεωρούσαν ότι βοηθούσαν τους Χαϊνηδες στην επαναστατική τους δράση. Από τότε μέχρι σήμερα η Μονή παραμένει έρημη και εγκαταλειμμένη. Το 1992, μετά από κατάρρευση του τρούλου του ναού, αποφασίσθηκε η αναστήλωση του που ολοκληρώθηκε το 2001 διατηρώντας τη μορφή του αρχικού κτίσματος.
Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη