Το κάστρο του Καλάμου βρίσκεται στην περιοχή της Επισκοπής που αποτελεί και την υψηλότερη κορυφή του νησιού. Από το άλλοτε υποβλητικό πέτρινο κάστρο πλέον σώζονται μόνο κάποια τείχη, ωστόσο το μνημείο αυτό έχει μπεί σε πρόγραμμα αποκατάστασης ώστε να ξαναβρεί την παλιά του αίγλη. Το κάστρο του Καλάμου ή αλλιώς Καστρομονάστηρο έχει μια μεγάλη και ιδιαίτερη σημασία τόσο για τον τόπο του Καλάμου όσο και για ολόκληρη την ελληνική ιστορία. Χτισμένο κατα την βυζαντινή περίοδο το κάστρο αυτό όπως και άλλα κάστρα είχε χτιστεί για την καλύτερη εποπτεία της περιοχής αλλά και για την προστασία από τους πειρατές.
Κατά την διάκρεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 πολλές ομάδες Ελλήνων από την ηπειρωτική Ελλάδα κατέφευγαν στο νησί και στο κάστρο για να βρίσκονται υπό την αγγλική προστασία που κατείχε το νησί.
Ιδιαίτερη είναι η συμβολή του νησιού κατα την πολιορκία του Μεσολογγίου. Λόγω εγγύτητας γινόταν εύκολα ο ανεφοδιασμός του Μεσολογγίου από το νησί ενώ πολλοί ήρωες του '21 είχαν εγκαταστήσει τις οικογένειες τους στο κάστρο. Μάλιστα κατα την ιστορική παράδοση λέγεται ότι στο κάστρο μέσα είναι ενταφιασμένη η μητέρα του Καραισκάκη.
Όταν έγινε η έξοδος του Μεσολογγίου το Καστρομονάστηρο αποτέλεσει ο τόπος φυγής για πολλά γυναικόπεδα αλλά και ήρωες του Μεσολογγίου. Λέγεται ότι συνολικά οι πρόσφυγες στο κάστρο ξεπερνούσαν τους 60.000 Έλληνες.
