Τανάγρα
Μυκηναϊκό νεκροταφείο θαλαμωτών τάφων, σε χρήση μεταξύ 1400 - 1200 π.Χ. Οι γραπτές πήλινες λάρνακες που χρησιμοποιήθηκαν ως σαρκοφάγοι, είναι μοναδικές στην ηπειρωτική Ελλάδα. Μερικές διακοσμούνται με σκηνές θρήνου και ταφής. Ήταν πατρίδα της ποιήτριας Κόριννας. Η αρχαία πόλη εντοπίσθηκε στη θέση Γκριμάδα, 2 χλμ. νότια του Σχηματαρίου και 4 χλμ. νοτιοανατολικά του χωριού Βράτσι. Αποκαλύφθηκε το αρχαίο θέατρο και τμήμα της οχύρωσης σε αρκετό ύψος, που κόβεται από το υδρευτικό δίκτυο. Πλούσια κτερισμένοι ήταν οι τάφοι που βρέθηκαν στο νεκροταφείο της πόλης από τους γεωμετρικούς (9 ος - 8 ος αι. π.Χ.) έως τους ελληνιστικούς χρόνους (3 ος - 1 ος αι. π.Χ.). Ανάμεσα στα ευρήματα ξεχωρίζουν οι λεγόμενες «Ταναγραίες», πήλινα γυναικεία ειδώλια από τον 4 ο και 3 ο αι. π.Χ. σε μεγάλη ποικιλία παραλλαγών. Ίσως έδρα επισκοπής στους πρωτοβυζαντινούς χρόνους. Βρέθηκαν λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής που διέσωζε τμήματα ψηφιδωτού δαπέδου. Χριστιανικές επιγραφές του τέλους του 4 ου (όπου αναφέρεται εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Τριάδα) και του 5 ου αι.
Τα ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου