Στο νοτιότερο άκρο της ξηράς της Ευρωπαϊκής ηπείρου, στο ακρωτήριο Ταίναρο, εδώ που σμίγουν δυο θάλασσες, που τα στοιχεία της φύσης δίνουν καθημερινά τιτάνιες μάχες, η θάλασσα σε αέναους κυματισμούς από το δυνατό αέρα, η στεριά να προτάσσει τα βραχώδη στήθια της στα δυνατά χτυπήματα των κυμάτων, εδώ στην αρχαιότητα πίστευαν ότι βρισκόταν μία από τις πύλες του Αδη, η είσοδος στο σκοτεινό βασίλειο των νεκρών.
Οι Δωριείς όταν έφτασαν στο τελευταίο σημείο της Ευρωπαϊκής ηπείρου έδωσαν στο ακρωτήριο το όνομα "Μεταπέα 'Ακρα", δηλαδή ακρωτήριο που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο θάλασσες (Λακωνικός και Μεσσηνιακός κόλπος).
Ο χώρος κατ' αρχάς ήταν αφιερωμένος στο θεό Ήλιο, (όπως αναφέρεται στον Ομηρικό ύμνο στον Απόλλωνα) του οποίου τα αναρρίθμητα πρόβατα με τα δασύτριχα μαλλιά έβοσκαν εκεί ελεύθερα. Εδώ είχαν σταματήσει θαυμάζοντας το θέαμα των προβάτων, οι Κρήτες της Κνωσού, ταξιδεύοντας προς την Πύλο, τους οποίους ο θεός Απόλλων προόριζε για ιερείς στο ιερό του στους Δελφούς.
Από επιγραφές και από πληροφορίες των συγγραφέων (Παυσανίας, Στράβων, Σκύλαξ, Αργοναυτικά) προκύπτει ότι στο Ταίναρο βρισκόταν ο ναός του Ταινάριου Ποσειδώνα που απετέλεσε κέντρο του "Κοινού των Ελευθερολακώνων"
Ο λατρευόμενος στο Ταίναρον Ποσειδών είχε τα προσωνύμια Ποσειδών ο επί Ταινάρω, Ταινάριος, Ασφάλειος και Πόντιος. Άλλωστε ο Ποσειδών δεν ήταν μόνο θεός της θάλασσας που προστάτευε τους ναυτικούς, αυτός προκαλούσε τρικυμίες αλλά και σεισμούς και παράλληλα μπορούσε να ηρεμεί τη θάλασσα και να σταθεροποιεί τη γη.
Οι λατρευταί του Ποσειδώνος αποτελούσαν ξεχωριστό σύλλογον και εκαλούντο Ταιναρισταί υπήρχε δε εορτή των Λακώνων που ετελείτο στη Σπάρτην προς τιμήν του Ποσειδώνος και η οποία εκαλείτο Ταιναριάς ή Ταινάρια.
Ένα από τα πιο ονομαστά και αξιοθαύμαστα αφιερώματα στο ναό ήταν το χάλκινο γλυπτό σύμπλεγμα που παρίστανε τον κιθαρωδό Αρίωνα πάνω σε δελφίνι. Επίσης, σύμφωνα με τον Παυσανία , στην περιοχή υπήρχε και μια θαυμαστή πηγή που είχε την ιδιότητα να δείχνει σε όσους την κοιτούσαν λιμάνια και πλοία. Αυτή η ιδιότητα έπαψε όταν μια γυναίκα ξέπλυνε μέσα σ' αυτή ένα μιασμένο ένδυμα.
Ο ναός του Ποσειδώνα, μάλλον βρισκόταν λίγο πιο πέρα από το εκκλησάκι του Ασωμάτου, για την οικοδόμηση του οποίου χρησιμοποιήθηκαν υλικά από τον ναό.
Φαίνεται επίσης ότι στο Ταίναρο υπήρχε Νεκρομαντείο, ενώ η φήμη του Ταινάρου οφείλεται σύμφωνα με τον Πλούταρχο στο γεγονός ότι εκεί υπήρχε ονομαστό "Ψυχοπομπείο".
Μέσα σε μια σπηλαιώδη εσοχή του βράχου, στον παρακείμενο ορμίσκο, τοποθετείται το ιερό άδυτο του Ποσειδώνα.
Εκεί πιστευόταν ότι βρίσκονταν οι Πύλες του 'Αδη που τις φρουρούσε ο τερατώδης και τρομερός τρικέφαλος και χαλκόφωνος σκύλος Κέρβερος. Από το Ταίναρο κατέβηκε ο Ηρακλής στον κάτω κόσμο και έφερε τον Κέρβερο στην γη κατά τον τελευταίο του άθλο. Επίσης από εκεί κατέβηκε και ο Ορφέας για να φέρει πίσω την αγαπημένη του σύζυγο Ευρυδίκη από τα σκοτάδια του Αδη στο φως, όμως δεν τα κατάφερε, ενώ στο Ταίναρο κατέφυγε και ο Σπαρτιάτης Παυσανίας ο 'Αρπαλος που έκλεψε τους θησαυρούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Παρά το γεγονός ότι τα οικοδομικά υλικά του ναού του Ποσειδώνα έχουν εξαφανιστεί, τα λαξεύματα στον βράχο δείχνουν τον τρόπο που θεμελιώθηκε ο ναός.
Στη μια πλευρά του όρμου οι λαξευμένοι βράχοι μαρτυρούν ότι εκεί υπήρχε αρχαίο καρνάγιο μικρών πλοιαρίων (νεώσοικοι). Στην απέναντι πλευρά του όρμου διακρίνεται η επίσης λαξευμένη στον βράχο τάφρος καθόδου προς το ψυχοπομπείο, που πιθανότατα ήταν πολύ σκοτεινή διαθέτοντας σκέπαστρο.
Στο λιμανάκι που ονόμαζεται Πόρτο-Στέρνες εντοπίζεται ο αρχαίος συνοικισμός των Ταιναρίων, που εγκαταλείφθηκε πριν από τα ρωμαϊκά χρόνια. Παρά τους αιώνες που έχουν περάσει από πάνω του, ένα εξαιρετικό ψηφιδωτό δωματίου διατηρείται σε καλή κατάσταση και αφήνει έκπληκτο τον επισκέπτη.
Σήμερα στη διαδρομή Πόρτο Κάγιο - Ταίναρο διακρίνουμε τα Αρχαία Λατομεία μαρμάρων. Επίσης σημαντικό κτίσμα της περιοχής είναι και ο Φάρος του Ταινάρου ο οποίος χτίστηκε το 1882 και ανακαινίστηκε το 1950.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου