Η οικονομική και καλλιτεχνική ακμή της Κορίνθου αρχίζει από τον 8ο αι. π.Χ. και συνδέεται με τη διακυβέρνηση της οικογένειας των Βακχιαδών και την ίδρυση δύο σημαντικών αποικιών, της Κέρκυρας και των Συρακουσών. Η ανάπτυξη της πόλης κορυφώνεται στα χρόνια των Κυψελιδών (μετά τα μέσα του 7ου αι. π.Χ.). Στον 5ο αι. π.Χ. η Κόρινθος ήταν μία από τις τρεις μεγαλύτερες δυνάμεις της Ελλάδας και έλαβε μέρος σε όλες τις συγκρούσεις κατά των Περσών. Μετά την απομάκρυνση του περσικού κινδύνου ο έντονος ανταγωνισμός με την Αθήνα φέρνει την Κόρινθο σε δευτερεύουσα θέση. Σημαντικοί σταθμοί στην ιστορία της ήταν η ισοπέδωσή της από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ. και ο επανοικισμός της από τον Ιούλιο Καίσαρα το 44 π.Χ., που σηματοδότησε την αρχή νέας περιόδου ακμής της πόλης.
Σημαντικό κέντρο ήδη από την αρχαιότερη νεολιθική εποχή (6η π.Χ. χιλιετία). Τα ευρήματα μαρτυρούν έντονες εμπορικές δραστηριότητες των κατοίκων με το Αιγαίο και άλλες περιοχές. Λιγοστά ίχνη της μυκηναϊκής εποχής.
Η σπουδαία ελληνική πόλη διέθετε δύο εμπορικά λιμάνια, το Λέχαιο στον Κορινθιακό κόλπο και τις Κεγχρεές στο Σαρωνικό, συνδεόμενα μεταξύ τους με την πλακόστρωτη δίολκο για τη μεταφορά πλοίων και εμπορευμάτων διά ξηράς με τροχούς (σήμερα σώζεται τμήμα της). Η Κόρινθος άκμασε χάρη στο ανεπτυγμένο εμπόριο και τον αποικισμό της ανάμεσα στον 8ο και 6ο αι. π.Χ., ενώ στην ελληνιστική εποχή ήταν η πρωτεύουσα της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Καταστρέφεται το 146 π.Χ. από τους Ρωμαίους και επανιδρύεται το 44 π.Χ. ως ρωμαϊκή αποικία.
Από τον οχυρωματικό περίβολο της που συμπεριλάμβανε την ιδιαίτερα τειχισμένη ακρόπολη, τον Ακροκόρινθο, διατηρούνται ορισμένα μόνον τμήματα. Διαμορφωμένος αρχαιολογικός χώρος είναι η αγορά με τα δημόσια κτίρια και τα ίχνη της εμπορικής δραστηριότητας. Σε λόφο ο δωρικός ναός του Απόλλωνος με όρθιους 7 κίονες (6ος αι. π.Χ.). Κρήνες ιδρύθηκαν στη θέση φυσικών πηγών: η Γλαύκη, η Ιερά πηγή και η Πειρήνη με μνημειώδη αρχιτεκτονική διαμόρφωση από τον Ηρώδη Αττικό στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. Στην πλατεία της αγοράς ήταν κτισμένο το στάδιο. Στους ρωμαϊκούς χρόνους που η Κόρινθος είναι η πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Ελλάδος, διαθέτει τέσσερεις βασιλικές (ρωμαϊκά δικαστήρια), ναούς, βήμα (rostrum) συνδεδεμένο με το κήρυγμα του αποστόλου Παύλου γύρω στα μέσα του 1ου αι. μ.Χ. Τότε διαμορφώνεται πλακόστρωτη η οδός Λεχαίου, κατά μήκος της οποίας υπάρχουν καταστήματα, δημόσια κτίρια, ο ρωμαϊκός περίβολος του Απόλλωνος στη θέση του αρχαϊκού ναού του θεού και λουτρικά συγκροτήματα στα Α. Η ανανεωμένη στους χρόνους αυτούς Ν. στοά στεγάζει και τη ρωμαϊκή σύγκλητο.
Στα Β. της αγοράς βρίσκεται το ωδείο με περίστυλη αυλή, συνδεόμενο άμεσα με το θέατρο που μετασκευάσθηκε στους ρωμαϊκούς χρόνους. Στο ανατολικό τμήμα της πόλης βρίσκονται τα λείψανα του μοναδικού στον ηπειρωτικό ελληνικό χώρο ρωμαϊκού αμφιθεάτρου και στα βόρεια τα ερείπια του Ασκληπιείου και της πηγής Λέρνας. Στις υπώρειες του Ακροκορίνθου, εκτεταμένα ερείπια του ιερού της Δήμητρας και Κόρης, σε λειτουργία από τον 7ο αι. π.Χ. έως τον 4ο αι. μ.Χ. Σημαντικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Στους πρωτοβυζαντινούς χρόνους υπήρξε πρωτεύουσα της επαρχίας Αχαΐας και έδρα του μητροπολίτη Ελλάδος. Καταστρέφεται από σεισμούς το 365 και το 375 και από τον Αλάριχο το 396, αλλά ανοικοδομείται. Το νέο τείχος περικλείει μέρος μόνον της αρχικής έκτασης της πόλης. Στη Δ. πλευρά του εσωτερικού τείχους του Ακροκορίνθου, τμήματα τοιχοποιίας 6ου - 7ου αι. Λείψανα λουτρού (5ος αι.) και κτιρίου που διασώζει ψηφιδωτό δάπεδο με συμβολικές μορφές και την επιγραφή «καλοί καιροί» (4ος αι.). Κοιμητήρια παλαιοχριστιανικής περιόδου. Γνωστές τουλάχιστον τέσσερεις βασιλικές: 1. βασιλική του Κρανείου, με προσαρτημένο βαπτιστήριο (γύρω στο 500). 2. βασιλική του μάρτυρα Κοδράτου, στη θέση Κρητικά (αρχές 6ου αι.). 3. βασιλική με βαπτιστήριο στη Σκουτέλα, ΒΔ. της αρχαίας Κορίνθου (αρχές 6ου αι.). 4. βασιλική του Αγίου Λεωνίδη στο Λέχαιο, μήκους 186 μ., τρίκλιτη με τριμερές εγκάρσιο κλίτος (β' μισό 5ου αι.). Στην ίδια θέση, λείψανα λιμενικών εγκαταστάσεων και ερείπια μεγάλου κτιρίου, απροσδιόριστης χρήσης, με μαρμάρινη επένδυση στους τοίχους και μαρμαροθέτημα στο δάπεδο.
Πηγή: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ
http://media.yen.gr/atlas/
