Στην αριστερή πλευρά του δρόμου από Λεβίδι προς Κανδήλα βρίσκεται η αρχαία αρκαδική ακρόπολη του Ορχομενού, πάνω σε ύψωμα που δεσπόζει της μοναδικού κάλους πεδιάδας του Λεβιδίου. Ο αρχαιολογικός χώρος απέχει 30 χλμ. από την Τρίπολη και 8 χλμ. από το Λεβίδι.
Ο Όμηρος ανέφερε την πόλη του Ορχομενού ως "πολύμηλον", που σημαίνει "πλούσια σε πρόβατα".
Ο προϊστορικός Ορχομενός της Αρκαδίας είχε ιδρυθεί στους πρόποδες της ακρόπολης κατά τους γεωμετρικούς χρόνους, ενώ στους ιστορικούς χρόνους ιδρύθηκε επί του όρους όπου βρίσκονται και τα σημαντικότερα μνημεία του (Αγορά, Θέατρο κλπ.). Στην πεδιάδα έχουν εντοπισθεί εγκαταστάσεις αποστράγγισης και διευθέτησης ποταμών κατά τους προϊστορικούς και μεταγενέστερους χρόνους (Χώμα των Καφυατών).
Για μεγάλο χρονικό διάστημα ο Ορχομενός ήταν το κέντρο της Αρκαδίας και μέχρι τον 5ο π.Χ. αιώνα εθεωρείτο και έδρα των βασιλέων της. Ο Παυσανίας όταν την επισκέφτηκε βρήκε την πόλη σε παρακμή.
Η ακρόπολη βρίσκεται στην κορυφή του βουνού, όπου υπάρχουν ερείπια του εκατόμπεδου ναού της Μεσοπολίτιδος Αρτέμιδος, της αγοράς, και των τειχών.
Επίσης στον αρχαιολογικό χώρο έχουν εντοπιστεί, Προϊστορικός Τύμβος - Σωρός, Γέφυρα των Αρχαϊκών χρόνων, Προϊστορικός οικισμός στη θέση "Καταλύματα" και προϊστορικά αποστραγγιστικά έργα. Επίσης Μυκηναϊκός οικισμός και αρχαίο Ιερό στη θέση "Μύτικας" Παλαιοπύργου.
Όμως, το πιο αξιόλογο από άποψη διατήρησης μνημείο είναι το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων (4ου - 3ου π.Χ. αιώνα) που διατηρείται σε καλή κατάσταση και που ήλθε στο φως από ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής. Διατηρούνται θεμέλια σκηνικής κατασκευής, μέρος του κοίλου με 13 σειρές χτιστά ειδώλια, τμήμα της προεδρίας, στα κράσπεδα της ορχήστρας λίθινο κυλινδρικό βάθρο, δύο λίθινοι θρόνοι με ανάγλυφα και ανάλημμα της δεξιάς παρόδου. Όπως μαρτυρούν επιγραφές, το θέατρο φιλοξενούσε και αγώνες προς τιμήν του Διονύσου.
Στην αρχαιότητα υπήρχε κοντά στην πόλη ξόανο της 'Αρτεμης τοποθετημένο σε ένα μεγάλο κέδρο. Για τον λόγο αυτό η θεά ονομαζόταν θεά Κεδρεάτις. Αξιοθέατο αποτελεί επίσης η πηγή, από όπου υδρεύονταν τα ιερά του Ποσειδώνα και της Αφροδίτης.
Πηγή: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
arcadia.ceid.upatras.gr