(Λητή)
Η σημαντικότερη πόλη της αρχαίας Μακεδονίας, γνωστή από τον 5 ο αι. π.Χ., αλλά με πολύ αρχαιότερη ίδρυση. Εκτείνεται στα υψώματα Ασάρι και Νεμπόις Κούλα, περίπου 1 χλμ. ΝΔ. της σημερινής Λητής.
Οι πρώιμες κοπές νομισμάτων (γύρω στο 500 π.Χ.), τα ανάγλυφα, οι επιγραφές και τα εκτεταμένα νεκροταφεία (από το γ' τέταρτο 4 ου αι. π.Χ. έως τον 5 ο αι. μ.Χ.) μαρτυρούν την ακμή της πόλης, από την οποία δεν έχουν βρεθεί προς τα παρόν σημαντικά κτιριακά κατάλοιπα. Από τα ταφικά σύνολα ξεχωρίζει η συστάδα των τάφων (τελευταίο τέταρτο 4 ου αι. π.Χ.) που βρέθηκε στο στενό πέρασμα του Δερ-βενίου. Τα πλούσια κτερίσματα, με γνωστότερα τον περίφημο κρατήρα με διονυσιακές σκηνές και τον πάπυρο με κείμενο της ορφικής θεογονίας, εκτίθενται στο Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου