Το Θεσμοφόριο αποκαλύφθηκε σε οικόπεδο του σύγχρονου οικισμού της Πέλλας, ενώ γίνονταν εργασίες εκσκαφής για ανέγερση οικοδομής. Αποτελείται από ένα μικρό περίβολο μέσα στη γη, διαμέτρου 10 μ., που όριζε τον ιερό χώρο, προσιτό με δυο κεκλιμένα επίπεδα καθόδου, έναν βωμό στο κέντρο με επάλληλες στρώσεις λίθων και πηλού και λαξεύματα στο δάπεδο, τα "μέγαρα" της Δήμητρας, όπου βρέθηκαν οστά μικρών χοίρων και αιγοπροβάτων, που σχετίζονται με την τελετουργία της γιορτής των Θεσμοφορίων. Το εύρημα είναι μοναδικό και δεν υπάρχει ανάλογο σε αντίστοιχο ιερό σε άλλη περιοχή της Ελλάδας.
Τα Θεσμοφόρια ήταν γιορτή του φθινοπώρου που τελούνταν προς τιμήν της θεάς Δήμητρας. προστάτιδας της γεωργίας για την ευόδωση της συγκομιδής. Φαίνεται πως τρεις μήνες πριν την εορτή των Θεσμοφορίων, στην οποία συμμετείχαν μόνο γυναίκες, οι γυναίκες έριχναν σε λάκκους (μέγαρα) χοιρίδια μαζί με πήλινα ομοιώματά τους ως αναθήματα, ομοιώματα φιδιών και αντρικών γεννητικών οργάνων από ζυμάρι καθώς επίσης και κλαδιά πεύκου. Κατά τη διάρκεια των Θεσμοφορίων, οι αντλήτριαι, κατέβαιναν στους άδυτους χώρους και μετέφεραν τα υπολείμματα των προσφορών στους βωμούς. Αυτά είχαν μαγικές ιδιότητες και, αν ανακατεύονταν με σπόρους δημητριακών, εξασφάλιζαν τη γονιμότητα στα χωράφια κατά τη σπορά.
Η τελετουργία αυτή βασίζεται στο μύθο της απαγωγής της Κόρης, σύμφωνα με τον οποίο οι χοίροι του βοσκού Ευβουλέα εξαφανίστηκαν μαζί της στα βάθη της γης
Εντυπωσιακά μεγάλη ήταν η ποσότητα των πήλινων ειδωλίων που βρέθηκαν στο Θεσμοφόριο, τα οποία κατασκευάσθηκαν σε τοπικό εργαστήριο παραγωγής μαζικών αναθημάτων.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου