Σε απόσταση λίγο περισσότερη από ένα χιλιόμετρο νοτιοδυτικά από τη Μενηίδα, στη θέση Καρυδιά, της περιοχής του Προφήτη Ηλία, αμέσως δυτικά του Μογλενίτσα εντοπίστηκε αρχαίος οικισμός με νεκροταφείο και ταφικό ιερό.
Στο ανατολικό νεκροταφείο του οικισμού βρέθηκαν εκτός των άλλων δύο επιτύμβιες στήλες. Η μία είναι μαρμάρινη ανάγλυφη και ενεπίγραφη, ενώ η άλλη είναι από ντόπιο γρανίτη. Οι στήλες χρονολογούνται στο β' μισό του 2ου μ.Χ. αι. και φέρουν θρακικά ονόματα, όπως Βήριμος Ζωίλου, Μαψορίνη Σεύθου.
Στην περιοχή αυτή εντοπίστηκε ένα ταφικό ιερό των Μυστών του Διόνυσου που χρονολογείται το 2ο μ.Χ. αι. Βρέθηκαν εκεί 28 ασύλητοι τάφοι εκ των οποίων τρεις ανήκαν σε πλούσιες οικογένειες. Τα ευρήματα ήταν νομίσματα, χρυσά κοσμήματα, (κυρίως δακτυλίδια με πολύτιμους λίθους), χάλκινα αγγεία, νομίσματα και ανάμεσά τους ένα σπάνιο εύρημα: τα ξύλινα καττύματα (= πέλμα υποδήματος, σόλα) υποδημάτων ενός νεαρού αξιωματικού με τα σιδερένια καρφάκια, τους χάλκινους κρίκους και τις χάλκινες έλικες που τα διακοσμούσαν.
Πρόκειται για ταφικό ιερό που σχετίζεται με το σύλλογο-θίασο του θεού Διόνυσου, παρόμοιο με αυτά της ίδιας εποχής στη Θεσσαλονίκη και στους Φιλίππους. Τα διονυσιακά μυστήρια, όπως είναι γνωστό, ήταν ιδιότυπες λατρευτικές ιεροτελεστίες στις οποίες η προσωπική μοίρα του θεού απεικονιζόταν μέσω ιερών πράξεων ενώπιον ενός κύκλου Μυστών.
Δυτικά του ιερού ανακαλύφθηκαν 3 ασύλητοι μνημειακοί κιβωτιόσχημοι μαρμάρινοι τάφοι, ενός άνδρα και δύο γυναικών καθώς και ένας πλινθόκτιστος παιδικός τάφος. Οι τάφοι αυτοί ανήκαν σε πλούσιες οικογένειες.
Ο κεντρικός τάφος που ανήκε σε γυναίκα, υπήρξε η αιτία για την ανέγερση του μικρού ιερού και τη σύσταση των μυστηρίων. Εκτός από τα χάλκινα αγγεία και τ' άλλα κτερίσματα η νεκρή φορούσε χρυσά σκουλαρίκια και δύο δακτυλίδια στο αριστερό άκρο, ένα χρυσό και ένα αργυρό με πολύτιμο λίθο που φέρει παράσταση πουλιού.
Στο δεύτερο τάφο η γυναίκα εκτός των άλλων κτερισμάτων είχε .ένα χρυσό δακτυλίδι με την επιγραφή ΑΡΑΒΩΝΙΑC (αρραβώνας) καθώς και ένα αργυρό δακτυλίδι με ημιπολύτιμο λίθο που φέρει παράσταση γυναίκας σε προτομή.
Ο τρίτος τάφος, όπως μαρτυρούν τα κτερίσματα (αργυρή τοξόσχημη πόρπη στο στήθος, αργυρό κουταλάκι μετάληψης μαζί μ' ένα σπάνιο αγγείο, πολυτελή χάλκινα αγγεία πόσεως και δύο χάλκινα νομίσματα) ανήκε σε κάποιον αξιωματούχο που ενταφιάστηκε με τη στολή και τις στρατιωτικές του μπότες. Οι σόλες (45 εκατοστά) διατηρούνται ως σήμερα.
Οι υπόλοιποι 25 ασύλητοι τάφοι ανασκάφηκαν στα νότια και στα νοτιοδυτικά του μικρού ιερού Οι τάφοι αυτοί είναι κιβωτιόσχημοι, λακκοειδείς, κεραμοσκεπείς. Περιείχαν ενταφιασμούς και καύσεις. Κάποια από τα κτερίσματα (χρυσά κοσμήματα, πήλινα αγγεία, χάλκινα νομίσματα και άλλα) χρονολογούνται γύρω στον 3ο αι. μ.Χ.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου