Το ανάκτορο οργανώνεται γύρω από μεγάλη περίστυλη αυλή ενώ περιελάμβανε ιερό που στεγαζόταν σε θόλο και ήταν αφιερωμένο στον Ηρακλή Πατρώο και πολυτελείς χώρους συμποσίων για τον βασιλιά και τους αξιωματούχους. Σε έναν από αυτούς σώζεται μωσαϊκό δάπεδο.
Στη νότια πτέρυγα του ανακτόρου των Αιγών που έχει ανασκαφεί στη Βεργίνα ξεχωρίζει το επιβλητικό σύνολο από τρεις συνεχόμενους χώρους οι οποίοι αποτελούσαν το "βασιλικό ενδιαίτημα". Το κεντρικό, ανοιχτό προς τη στοά δωμάτιο οδηγεί στους δύο ανδρώνες, που ήταν χώροι κατάλληλοι για συμπόσια.
Τα δωμάτια του "οίκου" κοσμούνταν με λαμπρά ψηφιδωτά, από τα οποία σώζεται σήμερα μόνο το ένα. Η περίκεντρη φυτική σύνθεση εγγεγραμμένη σε τετράγωνο αποτελείται από ένα κεντρικό άνθος και ένα σύνολο βλαστών ελίκων και άλλων φυτικών κοσμημάτων που διακλαδώνονται με χάρη και συμμετρία προς την περιφέρεια.
Στις γωνίες του ψηφιδωτού παριστάνονται τέσσερις γυναικείες μορφές που φέρουν στο κεφάλι κάλαθο ενώ ο κορμός τους απολήγει προς τα κάτω σε ανθεμωτό κόσμημα (μάλλον πρόκειται για πότνιες της βλάστησης). Το ψηφιδωτό είναι φτιαγμένο με βότσαλα μαύρα, λευκά, γκρι, κόκκινα και κίτρινα, πολλών αποχρώσεων και χρονολογείται στο β' μισό του 4ου αι. π.Χ.
Το μεγαλύτερο τμήμα της δυτικής πτέρυγας του ανακτόρου της Βεργίνας καταλαμβάνουν τρεις ίσοι τετράγωνοι σχεδόν χώροι που ανοίγουν προς τη στοά. Το δάπεδο των τριών αυτών δωματίων καλυπτόταν από επιμελημένο μαρμαροθέτημα. Σε κάθε δωμάτιο το μαρμαροθέτημα περιβάλλεται από ένα στενό ψηφιδωτό πλαίσιο, ελαφρά υπερυψωμένο, όπου πατούσαν πιθανότατα κλίνες για συμπόσια. Εντυπωσιακός είναι ο τρόπος στέγασης αυτών των πολύ μεγάλων σε διαστάσεις αιθουσών χωρίς τη χρήση υποστυλωμάτων. Το στοιχείο αυτό φανερώνει τις υψηλού επιπέδου γνώσεις και τη μεγάλη τεχνική πείρα των κατασκευαστών του ανακτόρου.
Η κατεστραμμένη σήμερα βόρεια πτέρυγα του ανακτόρου της Βεργίνας αποτελούνταν από σειρά τετράγωνων αιθουσών. Σ' όλο το μήκος του βόρειου τοίχου της πτέρυγας εκτείνεται στενόμακρη ανοικτή βεράντα με χαμηλό προστατευτικό θωράκιο που ήταν κατασκευασμένο από πωρόλιθο.
Η ένταξη του εξώστη στο ανάκτορο προσθέτει στο παραδοσιακό σχέδιο της κλειστής αρχαιοελληνικής οικίας ένα νέο στοιχείο το οποίο την ανοίγει προς τα έξω. Ταυτόχρονα δημιουργείται ένα πρότυπο που θα γνωρίσει μεγάλη διάδοση στην ιστορία της αρχιτεκτονικής.
Ο εξώστης πρόσεφερε στους ενοίκους του κτιρίου μαγευτική και πανοραμική θέα όλης της περιοχής του κάτω Αλιάκμονα. Από εκεί μπορούσε κανείς ν' αγναντέψει την απέραντη μακεδονική πεδιάδα με την Πέλλα στα βόρεια και την πόλη της Βέροιας στα δυτικά.
Η Θόλος ήταν ο σημαντικότερος χώρος του ανακτόρου της Βεργίνας. Πρόκειται για μία κυκλική, εγγεγραμμένη σε τετράγωνο, αίθουσα που βρίσκεται στην ανατολική πτέρυγα του κτιρίου του ανακτόρου.
Η λειτουργία της Θόλου ήταν πολλαπλή, καθώς χρησιμοποιούνταν συγχρόνως ως ιερό, αίθουσα του θρόνου ή αίθουσα συμποσίων.
Ο επίσημος χαρακτήρας του οικοδομήματος επιβεβαιώνεται από την ανεύρεση στο εσωτερικό του μιας επιγραφής (ΗΡΑΚΛΕΙ ΠΑΤΡΩΙΩΙ) που αναφέρεται στον Ηρακλή, το μυθικό γενάρχη της δυναστείας των Αργεαδών, από τον οποίο καυχούνταν ότι κατάγονταν οι Μακεδόνες βασιλείς.
Πλησίον του ανακτόρου των Αιγών, ανακαλύφθηκαν τα θεμέλια ενός μεγάλου οικοδομήματος τα οποία εφάπτονται στη δυτική πλευρά του μεγάλου ανακτόρου. Το κτίριο, το οποίο είναι μικρογραφία του ανακτόρου, αποτελείται από μία μεγάλη κεντρική αυλή με περιστύλιο και δωμάτια που ανοίγονται στη βόρεια και στη δυτική πλευρά. Οι πολλές επεμβάσεις που δέχτηκε το κτίσμα και τα λιγοστά ερείπια που διασώζονται δεν επιτρέπουν την ακριβή χρονολόγηση. Οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι πρόκειται για το παλιό ανάκτορο της πόλης που διατηρήθηκε από τους βασιλείς σε ένδειξη σεβασμού προς το παρελθόν τους.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου