Ο αρχαίος οικισμός της Ζαγοράς βρίσκεται στο απόκρημνο οροπέδιο (ύψους 160 μ.) της ομώνυμης χερσονήσου. Οι ανασκαφές που έγιναν από το 1960 μέχρι το 1972 έφεραν στο φως μεγάλο τμήμα του. Η ζωή του οικισμού άρχισε το 10ο αιώνα π. Χ. και διήρκεσε μέχρι το τέλος του 8ου αιώνα π. Χ. Ο οικισμός προστατευόταν με ισχυρό τείχος μήκους 110 μ. και πάχους 2 έως 4.80 μ., ενώ το ύψος του έφτανε τα 3 μ. H είσοδος στον οικισμό γινόταν από μια μεγάλη πύλη. Μέσα στον οικισμό υπάρχει ιερό, που πρωτοϊδρύθηκε τον 8ο π. Χ. αιώνα και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι και τα κλασικά χρόνια, παρόλο που ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί τρεις αιώνες νωρίτερα. Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα με σχιστόλιθο και στεγασμένα με χωμάτινη στέγη (δώμα). Συνήθως αποτελούνται από ένα μεγάλο ορθογώνιο χώρο με εστία στο κέντρο, ξεχωριστό χώρο αποθήκευσης με πέτρινα στηρίγματα για τη στήριξη των πήλινων πιθαριών και στάβλο με αυλή. Είναι εντυπωσιακό ότι η ίδια τεχνική συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι τις αρχές του αιώνα μας στην κατασκευή των αγροτόσπιτων του νησιού. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας εκτίθενται τα ευρήματα της ανασκαφής καθώς και αναπαραστάσεις μιας οικίας και του ναού.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου