Ο κυκλικός πύργος της Θυμωνιάς βρίσκεται στο ΝΑ. τμήμα του νησιού, σε μικρή απόσταση από την Αλυκή και την παράκτια αγροικία και πύργο των Σχιδίων. Είναι ο μεγαλύτερος πύργος του νησιού, βρίσκεται στην κορυφή ενός ασβεστολιθικού λόφου, και φαίνεται να δεσπόζει στην περιβάλλουσα εύφορη πεδιάδα. Δεν έχει πραγματοποιηθεί ως σήμερα ανασκαφική έρευνα στον πύργο, αλλά ο εντυπωσιακός αριθμός αρχιτεκτονικών μελών που βρίσκονται σε όλη την περιοχή περιμετρικά του, μαρτυρεί τόσο το μεγάλο αρχικό του ύψος όσο και την ελκυστική δυνατότητα αναστήλωσης και αξιοποίησής του.
Σήμερα διακρίνουμε την εφοδιασμένη με εκφορικό ανακουφιστικό τρίγωνο είσοδό του αλλά και τα λείψανα άλλων κτισμάτων στην περιφέρειά του, ένδειξη ότι πρέπει να είναι 'εγγεγραμμένος' σε ευρύτερο ορθογώνιο κτιριακό συγκρότημα, πιθανόν μια αγροικία μικρής σχετικά έκτασης. Κατά πάσα πιθανότητα χρονολογείται στα όψιμα αρχαϊκά και πρώιμα κλασικά χρόνια.
Στη Θάσο, ελάχιστες είναι οι ανασκαμμένες αγροικίες και ορισμένες, όπως αυτή στη Μαρμαρόμαντρα, δίπλα στο αρχαίο άστυ, δεν φαίνεται να ανήκουν στον τύπο της αγροικίας με πύργο. Τέτοιες γνωρίζουμε από πολλές περιοχές της Αττικής και των Κυκλάδων. Συνύπαρξη αγροικιών με πύργο και άλλων χωρίς, -κάτι που προφανώς σχετίζεται με τη λειτουργία/προορισμό της- παρατηρούμε και αλλού, όπως, λόγου χάριν, στη Μαύρη Θάλασσα. Πιθανόν ο Πύργος της Θυμωνιάς σχετιζόταν με την προστασία των λατομείων και ορυχείων της Θάσου που βρίσκονταν στη γειτονική Αλυκή.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου