Σημαντικότατα ευρήματα κλασικών και ελληνιστικών χρόνων έφεραν στο φως οι ανασκαφές που πραγματοποίησε και φέτος στη Αρχαία Νεκρόπολης Θάσου η ΙΗ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Σε σωστική ανασκαφική έρευνα που έγινε σε ιδιόκτητο οικόπεδο στο Λιμένα, σε μικρή απόσταση από το νέο λιμάνι και σε άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα, αποκαλύφθηκε εκτεταμένη συστάδα τάφων που χρονολογούνται από τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. ως το τέλος του 1ου αιώνα π.Χ.
Συνυπάρχουν αρκετοί τύποι τάφων: Κιβωτιόσχημοι, με πλευρές, δηλαδή, από μαρμάρινες πλάκες, τάφοι κατασκευασμένοι με πλίνθινα ή λιθόκτιστα τοιχώματα, κεραμοσκεπείς, και εγχυτρισμοί, με ενταφιασμό του νεκρού σε μεγάλο αγγείο, συνήθως αμφορέα ή υδρία. Υπάρχουν, ωστόσο, και ελεύθερες ταφές, ίσως λόγω της υπερβολικής πυκνότητας που εμπόδιζε από μια εποχή και μετά την τοποθέτηση νέων ταφικών μνημείων. Σε αρκετές περιπτώσεις, διαπιστώθηκε η συνήθεια καύσης των νεκρών και ανακομιδής των παλαιότερων λειψάνων.
Στους τάφους που βρέθηκαν στο κεντρικό τμήμα του οικοπέδου, μέσα στο στρώμα της άμμου, ήρθαν στο φως σκελετοί σε άριστη κατάσταση διατήρησης, γεγονός εξαιρετικής σημασίας για την ανθρωπολογική μελέτη που θα ακολουθήσει το επόμενο καλοκαίρι σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αdelphi της Νέας Υόρκης. Επίσης, αξίζει να επισημανθεί ότι στο οικοδομικό υλικό των τάφων εντοπίστηκαν θραύσματα από αρχιτεκτονικά μέλη παλαιότερων μνημειακών κτιρίων της πόλης των κλασικών χρόνων, που το υλικό τους χρησιμοποιήθηκε εδώ, αφού προφανώς τα ίδια είχαν καταστραφεί.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον εμφανίζουν τα ίδια τα ευρήματα των τάφων, ιδιαιτέρως σπάνια και εντυπωσιακά κτερίσματα των νεκρών, γεγονός που κάνει το τμήμα αυτό της αρχαίας νεκρόπολης ένα από τα πλουσιότερα που έχουν ανασκαφεί στο νησί τις τελευταίες δεκαετίες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα περίτεχνα χρυσά κοσμήματα: περιδέραια, δαχτυλίδια με παραστάσεις στη σφενδόνη, πόρπες για τη στήριξη των γυναικείων ενδυμάτων, δανάκες-προσωπεία, αλλά και μοναδικά σκουλαρίκια διακοσμημένα με άνθη, δελφίνια και Νίκες. Συχνά και τα ασημένια βραχιόλια, δαχτυλίδια και νομίσματα. Βρέθηκε επίσης πληθώρα χάλκινων αντικειμένων, οστέινα και πήλινα εργαλεία, παιχνίδια, στλεγγίδες αθλητών, σύνεργα υφαντικής και μινιατούρες. Ιδιαίτερη μνεία απαιτείται για τα σπάνια σύνολα αγγείων και τα πολυάριθμα ειδώλια θεών, ανθρώπων και ζώων, κυρίως ταύρων.
Τα ειδώλια είναι τα περισσότερα γυναικεία, καθιστές ή όρθιες μορφές με περίτεχνες κομμώσεις. Υπάρχουν ακόμη Σιληνοί και Μαινάδες, διονυσιακά συμπλέγματα, απεικονίσεις του Απόλλωνα και της Νίκης, ενώ δεν απουσιάζουν τα μυθολογικά-νεκρικά θέματα, όπως η Αφροδίτη σε κύκνο. Η κεραμική είναι πράγματι μοναδική, εξαιτίας της εξαιρετικής κατάστασης διατήρησης των αγγείων. Λάγυνοι, σκύφοι με ανάγλυφη διακόσμηση, μελαμβαφείς κάνθαροι, κύλικες εισαγμένες από το Νότιο Αιγαίο και την Ιωνία, ληκύθια, λυχνάρια, μυροδοχεία, υδρίες κ.ά.
Τα φετινά ευρήματα της νεκρόπολης αποτελούν μοναδική υποθήκη για τη μελλοντική επιστημονική έρευνα. Συγκεκριμένα, η μελέτη των σκελετικών λειψάνων σε συνδυασμό με τα κτερίσματα κάθε τάφου θα δώσει σημαντικότατα συμπεράσματα σχετικά με την κοινωνική διάρθρωση, τις ταφικές πρακτικές, την ταφική ιδεολογία αλλά και τις αιτίες ασθενειών και θανάτου στην Θάσο των υστεροκλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Είναι αξιοπρόσεκτο, λόγου χάριν, ότι πολύ σημαντικά κτερίσματα φαίνεται ότι συνοδεύουν τις παιδικές ταφές, κάτι ενδεικτικό για την κοινωνική θέση και την μετά θάνατο μεταχείριση που επιφύλασσε η θασιακή κοινωνία για τους γόνους των αστικών οικογενειών.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου