Η Χάλκη αν και μελλοντικά ανήκε ως κτοίνα στην Ροδιακή Κάμιρο, τον 5ο αι. π. Χ. εμφανίζεται στην ιστορία για πρώτη φορά ως ανεξάρτητη πόλη η οποία μετέχει στην Αθηναϊκή συμμαχία, πράγμα που επιβεβαιώνεται με τους φορολογικούς καταλόγους της Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας του 478/477 π. Χ. Στην εξιστόρηση των γεγονότων του Πελοποννησιακού πολέμου από το Θουκυδίδη, το λιμάνι της Χάλκης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στα γεγονότα του 412/411 π. Χ. σαν καταφύγιο και ορμητήριο του αθηναϊκού στόλου κατά των Ροδίων, όταν οι τελευταίοι συμμάχησαν με τους Λακεδαιμονίους.
Τον 4ο αιώνα η Χάλκη γνώρισε μια σύντομη περίοδο ανεξαρτησίας. Η ακμή της αποτυπώνεται στα σημαντικά ευρήματα στην κλασική νεκρόπολη του Ποντάμου, τα οποία μαρτυρούν σχέσεις με την Αθήνα, τη Ρόδο και τη Θάσο. Στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. περιέρχεται στη σφαίρα επιρροής της Ρόδου, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Θεοφράστου που αναφέρει το νησί ως ροδιακό. Σε επιγραφές του 3ου αιώνα η Χάλκη συγκαταλέγεται στις κτοίνες (δήμους) της ροδιακής Καμείρου και ονόματα Χαλκητών αναφέρονται σε καταλόγους δαμιουργών (αξιωματούχων) της ίδιας πόλης.
Στα δυτικά του σημερινού Χωριού, εκεί που βρισκόταν ο μεσαιωνικός οικισμός Χωριό, έχει εντοπιστεί ο αρχαίος οικισμός της Χάλκης με οχυρωμένη ακρόπολη. Αρχαία μέλη βρίσκονται χτισμένα στον τοίχο του νεκροταφείου, όπως μεγάλες πελεκητές πέτρες, καθώς και κεραμικά θραύσματα που προέρχονται από τον αρχαίο οικισμό.
Επίσης, στην κορυφή του λόφου σώζεται μέρος των θεμελίων του αρχαίου τείχους, ενσωματωμένο στα τείχη του μεσαιωνικού κάστρου. Ανάμεσα στα πετρόκτιστα εγκαταλελειμμένα σπίτια του μεσαιωνικού οικισμού σώζονται οι αναλημματικοί τοίχοι των αρχαίων οικιών. Κοντά στην κορυφή του λόφου έχουν λαξευτεί δύο θρόνοι στο βράχο με την επιγραφή ΔΙΟΣ ΕΚΑΤΗΣ. Πιθανώς εδώ είχε χτιστεί μικρός ναός αφιερωμένος στον θεό Ασκληπιό, σύμφωνα με αναθηματική επιγραφή του ιερέα του θεού.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου