Μουσείο της Ακρόπολης
(Μακρυγιάννη 2-4 Αθήνα)Το Μουσείο της Ακρόπολης βρίσκεται στη ΝΑ γωνία του ίδιου του ιερού βράχου. Το πρώτο κτήριο χτίστηκε κατά το διάστημα 1865 - 1874 με σκοπό να στεγάσει τα ευρήματα των πρώτων μετά την απελευθέρωση ερευνών πάνω στην Ακρόπολη. Οι ανασκαφές των Καββαδία - Κάβεραου ( Kawerau ) το 1885 - 1889, που αποκάλυψαν τη λεγόμενη «περσική επίχωση» και έφεραν στο φως τους θησαυρούς της αρχαϊκής αττικής τέχνης, πλούτισα ντο μουσείο με εντυπωσιακά έργα. Η ανάγκη να γίνει το κτήριο χαμηλό και μικρό, για να μην τονίζεται ανάμεσα στα αρχαία μνημεία, έκανε ώστε να στεγασθούν σ' αυτό μόνο τα σημαντικότερα έργα αρχιτεκτονικής και γλυπτικής, ενώ τα μιρκά ευρήματα και οι επιγραφές μεταφέρθηκαν στο Εθνικό και στο Επιγραφικό Μουσείο. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου το μουσείο έκλεισε και τα αρχαία κρύφτηκαν, άρχισε από τότε διευθυντή Γιάννη Μηλιάδη η επανέκθεση των αρχαίων με βάση τα δεδομένα της σύγχρονης μουσειολογίας. Έτσι, σήμερα το μουσείο στις εννέα αίθουσές του κατορθώνει να δώσει με ιδιαίτερη πυκνότητα μια μεγάλη συλλογή πρωτότυπων έργων, μοναδικών για τη μελέτη της αρχαϊκής και της κλασικής ελληνικής τέχνης.
Στις τρεις πρώτες αίθουσες εκτίθεται μια σειρά από πώρινα αρχαϊκά αετώματα με θέματα παρμένα είτε από την ανατολική τέχνη είτε από τις παλιότερες θρησκευτικές παραδόσεις των Ελλήνων. (Ο Ηρακλής σκοτώνει τη Λερναία Ύδρα, η αποθέωση του Ηρακλή στον Όλυμπο, το αέτωμα της Ελαίας, η πάλη του Ηρακλή με τον Τρίτωνα και ο τρισώματος δαίμων, και, τέλος, ταύροι που κατασπαράζουν λιοντάρια). Τα αετώματα αυτά προέρχονται από οικοδομήματα του πρώιμου 6 ου αιώνα που βρίσκονταν επάνω στο βράχο της Ακρόπολης, αλλά δεν διασώθηκε κανένα ίχνος θεμελίων τους.
Στις αίθουσες 4 και 5 εκτίθενται μαζί με άλλα έργα και η πλουσιότατη σειρά των αρχαϊκών κορών, που «με τους ασπροκέντητους πολύπτυχους χιτώνες, τις φιδίσιες πλεξούδες και το ευτυχισμένο χαμόγελο, υψώνουν σε λαμπρή γαλήνη σώμα και μορφή». Όλα αυτά τα αγάλματα, που ήταν αφιερωμένα στην Ακρόπολη, βρέθηκαν θαμμένα σε βάθος 3 - 3.50 μ. κοντά στη ΒΔ γωνία του Ερεχθείου. Χρονολογούνται ανάμεσα στο 560 και 490 π.Χ. και μας γνωρίζουν κατά πλήρη τρόπο την ιστορία και τις φάσεις που πέρασε η απεικόνιση της όρθιας ντυμένης γυναικείας μορφής, κατά την αρχαϊκή περίοδο, οπότε τα ντόπια καλλιτεχνικά στοιχεία της Αττικής συναντιώνται με εκείνα της ανατολικής Ελλάδας.
Από την αρχαϊκή εποχή προέρχονταν επίσης τα 4 αγάλματα που σώθηκαν από τη μαρμάρινη σύνθεση του αετώματος του παλιού ναού της Αθηνάς, ο Μοσχοφόρος (ανάθημα πλούσιου γαιοκτήμονα), το καθήμενο άγαλμα της Αθηνάς του Ενδοίου, καθώς και το σωζόμενο τμήμα από το σύμπλεγμα δύο ιππέων, που ίσως παριστάνουν τους Πεισιστρατίδες.
Στην αίθουσα 6 τα σημαντικότερα έργα είναι η Νίκη του Καλλιμάχου, ο παις του Κριτίου, η κεφαλή του ξανθού εφήβου και το ανάγλυφο της σκεπτόμενης Αθηνάς. Όλα, χαρακτηριστικά έργα του λεγόμενου αυστηρού ρυθμού, που αποτελεί τη μετάβαση από την αρχαϊκή στην κλασική τέχνη.
Στις επόμενες αίθουσες εκτίθενται τα αρχιτεκτονικά γλυπτά των μεγάλων ναών της κλασικής περιόδου από την Ακρόπολη. Όλα είναι έργα πρωτότυπα μιας μεγάλης στιγμής της αρχαίας ελληνικής τέχνης, έργα φτιαγμένα από τα χέρια του Φειδία, των συνεργατών και των μαθητών του, όλων μεγάλων γλυπτών του β' μισού του 5 ου αιώνα. Στην αίθουσα 7 εκτίθενται κομμάτια από τα αετώματα γλυπτά του Παρθενώνα και στην 8 τμήματα της ζωοφόρου του Παρθενώνα, όσα διασώθηκαν από την καταστροφή του Μοροζίνι και τη διαρπαγή του λόρδου Ελγίνου. Ακόμη, στην ίδια αίθουσα έχουν εκτεθεί τμήματα της ζωοφόρου του Ερεχθείου και του Θωρακίου της Νίκης.
Στην αίθουσα 9 μεταφέρθηκαν το 1980 οι Καρυάτιδες που αφαιρέθηκαν από το Ερέχθειο για να προφυλαχθούν από τη διάβρωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Τέλος, στον προθάλαμο του μουσείου το κυριότερο έκθεμα είναι το άγαλμα της Πρόκνης με τον Ίτυ, πρωτότυπο έργο του μαθητή του Φειδία Αλκαμένη, που χρονολογείται γύρω στο 420 π.Χ.Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου