Το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στην αριστερή όχθη του Αλιάκμονα κοντά στο χωριό Ασώματα σε απόσταση 8 χλμ. από τη Βέροια. Είναι από τα παλαιότερα μοναστήρια της περιοχής και σήμερα σώζεται μόνο ένας μικρός σε διαστάσεις ναός σε αρχιτεκτονικό ρυθμό μονόκλιτης βασιλικής.
Δεν γνωρίζουμε το πότε ακριβώς κτίσθηκε το μοναστήρι,αλλά πιθανολογείται η ίδρυσή του στα τέλη του 16ου αιώνα. Η χρονολόγηση αυτή βασίζεται αφενός μεν στην κτιτορική επιγραφή που σώζεται στο ναό και αφετέρου στη μορφή της τοιχοδομίας του, που οδηγεί στους χρόνους της Τουρκοκρατίας.
Η κτιτορική επιγραφή αναφέρει ως έτος εγκαινίων του ναού το 1570 και μας πληροφορεί πως ο ναός αρχικά ήταν αφιερωμένος στην Παναγία και όχι στον Προφήτη Ηλία όπως είναι σήμερα.
Ο ναός εξωτερικά δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, με εξαίρεση τον ανατολικό τοίχο του ιερού βήματος. Ειδικότερα η κόγχη του ιερού βήματος είναι εξωτερικά τρίπλευρη ενώ έχει διακοσμητική ζώνη από λοξότμητες πλίνθους που περιτρέχει εξωτερικά και τις τρεις πλευρές.
Ο ναός αν και υπέστη φθορές με το πέρασμα του χρόνου διατηρήθηκε εξαιτίας των διαφόρων επισκευών και παρεμβάσεων που υπέστη στο πρόσφατο παρελθόν.
Πάνω από το υπέρθυρο της εισόδου του ναού υπάρχει ένα τυφλό τόξο στο οποίο σώζονται σπαράγματα από κατεστραμμένη τοιχογραφία της Παναγίας. Στο ιερό βήμα εκτός από την κεντρική κόγχη και τις κόγχες της πρόθεσης και του Διακονικού υπάρχουν άλλες δύο κόγχες στο βόρειο και νότιο τμήμα των τοίχων του.
Εκείνο που προσδίδει ιδιαίτερη αξία σ' αυτό το μικρό μοναστήρι είναι οι λιγοστές, ελάχιστες, αλλά εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες σώζονται στο ναό, από τις οποίες οι πιο αξιόλογες είναι εκείνες του ιερού βήματος.
Δεν είναι γνωστό το όνομα του αγιογράφου, όμως η τεχνοτροπία μας οδηγεί να θεωρήσουμε πως ο ναός αγιογραφήθηκε από ζωγράφο που είχε άμεση σχέση με το περιβάλλον των καλλιτεχνών που ζωγράφησαν πολλούς ναούς της Βέροιας. Γι' αυτό ακριβώς οι τοιχογραφίες της μονής του Προφήτη Ηλία θεωρούνται μέρος της κοινής υστεροβυζαντινής αγιογραφικής παράδοσης που κυριάρχησε σε πολλές εκκλησίες και μοναστήρια της κεντροδυτικής Μακεδονίας.
Για το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία δεν σώζονται παρά ελάχιστες ιστορικές πληροφορίες. Θεωρείται πιθανόν ότι το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία καταστράφηκε στη διάρκεια της επανάστασης στη Νάουσα το 1822, ακολουθώντας την μοίρα των άλλων μοναστηριών της περιοχής.
Σήμερα εκτός από το καθολικό της μονής δεν σώζεται τίποτε από τα κτίρια του μοναστηριού.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου