Το μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου Σφηνίτσης είναι χτισμένο σε μια καταπράσινη πλαγιά των Πιερίων κοντά στο χωριό Αγκαθιά. Αν και η παράδοση υποστηρίζει μια παλαιότερη ημερομηνία για την ίδρυση του μοναστηριού, τα υπάρχοντα στοιχεία οδηγούν να συμπεράνουμε ότι ιδρύθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα.
Η ιστορία της μονής είναι αρκετά πλούσια, καθώς ένωσε τις δυνάμεις της με τους αγωνιζόμενους για την ελευθερία τους Έλληνες κατά τον εθνικό ξεσηκωμό του 1821 δίνοντας τον δικό της αγώνα με αποτέλεσμα να πυρποληθεί από τους Τούρκους το 1822.
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή η μονή λειτούργησε σαν ορφανοτροφείο προσφέροντας καταφύγιο σε τριακόσια περίπου ορφανά προσφυγόπουλα. Η μονή υπέστη καταστροφές και από τον σεισμό του 1928. Στην δεκαετία του 1950 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες αναστήλωσής της.
Σήμερα η μονή έχει ανακαινιστεί ριζικά με τις προσπάθειες των τελευταίων χρόνων που ακόμα συνεχίζονται, ενώ λειτουργεί κανονικά σαν γυναικεία μονή.
Η μονή περιβάλλεται από έναν πανύψηλο κάτασπρο τοίχο με πολεμίστρες και θυμίζει ένα μικρό βυζαντινό φρούριο. Στην είσοδο της μονής που κλείνει με μια τεράστια παλιά πόρτα με αμπάρα, υπάρχει μια όμορφη κρήνη με καθαρό πηγαίο νερό. Περνώντας κανείς στο εσωτερικό του μοναστηριού βλέπει το χτισμένο με πελεκητές πέτρες καθολικό περιτριγυρισμένο από πράσινο και πανέμορφα λουλούδια.
Μια σειρά από διάφορα κλιμακωτά επίπεδα οδηγεί στον εξωνάρθηκα του ναού με την πελώρια καμπάνα και το ξύλινο μοναστηριακό τάλαντο. Στο εσωτερικό του ναού δεσπόζει ο εντυπωσιακός ξυλόγλυπτος θρόνος, τα καλοδουλεμένα βημόθυρα και η σύνθεση της Σταύρωσης στο τέμπλο. Αυτά τα κομμάτια υψηλής ξυλογλυπτικής τέχνης απόμειναν στο ναό για να υπενθυμίζουν το αρχαίο κάλος του.
Από τον ναό μπορεί να πάει κανείς στο δεύτερο επίσημο χώρο της μονής, το αρχονταρίκι. Το αρχονταρίκι είναι επίσης ένας ανακαινισμένος και καλοδιατηρημένος χώρος. Πάνω από το αρχονταρίκι είναι το "άβατο", τα κελιά των μοναχών.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου