Στη βορειοανατολική πλευρά της Νάξου, 48 χλμ. από τη Χώρα, κοντά στο χωριό Αγιά βρίσκεται η Μονή της Παναγίας. Το μοναστήρι καθώς και ο Πύργος της Αγιάς (πάνω από τη Μονή) ανήκε στην ισχυρή οικογένεια των Κόκκων, ορθοδόξων της μεσαιωνικής Νάξου. Ιδρύθηκε μεταξύ 7ου- 9ου μ.χ. αιώνα. Η ιδιόκτητη Μονή ανήκει διοικητικά στην Ιερά Μητρόπολη Παροναξίας. Σύμφωνα με τη παράδοση, στο μοναστήρι βρισκόταν η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που βρέθηκε στη θάλασσα. Ο μοναστηριακός χώρος αποτελείται από τον ναό, 2 ισόγεια κτίσματα και ένα λίθινο διώροφο κτίσμα νεότερης κατασκευής. Ο ναός, αφιερωμένος στη Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι τρίκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική, με μικρό ξύλινο τέμπλο και λείψανα από τα σύνθρονα. Σώζονται επίσης σημαντικές βυζαντινές τοιχογραφίες. Λέγεται ότι τα παλαιότερα χρόνια, οι προσκυνητές και ιδιαίτερα οι γυναίκες είχαν τάμα να φθάσουν στο μοναστήρι ξυπόλητες διασχίζοντας δύσβατα μονοπάτια. Εορτάζει στις 15 Αυγούστου.
Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη