Στα 20 περίπου χλμ. νότια της πόλης του Ηρακλείου, μεταξύ των χωριών Χουδέτσι και Άγιος Βασίλειος, βρίσκεται η σπηλαιώδης Μονή της Παναγίας «Σπηλιώτισσας». Το ιερό χτίσθηκε σε βράχο του φαραγγιού της Σπηλιώτισσας μετά την ανεύρεση της εικόνας της Παναγίας στο σημείο αυτό. Η Μονή ιδρύθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα αλλά ο ναός προϋπήρχε από τον 11ο αιώνα. Τα σπαράγματα τοιχογραφιών που βρέθηκαν στο σπήλαιο ανέρχονται στον 15ο αιώνα. Απ' ότι φαίνεται η Μονή βρισκόταν σε πλήρη ανάπτυξη τον 16ο αιώνα. Αναφέρεται ότι το 1599 ο Ιωάννης Μορεζίνος (διευθυντής της Σιναϊτικής Σχολής στο Ηράκλειο) διορίσθηκε από τους Ενετούς ως λειτουργός της Μονής. Στα τέλη του 16ου, η Μονή ανήκει στη δικαιοδοσία της οικογένειας των βενετών Φαλιέρων. Στη συνέχεια, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων, αφιερώθηκε στο Μοναστήρι του Σινά. Το 1866, λειτούργησε στη Μονή το πρώτο Δημοτικό Σχολείο που κάλυψε τις ανάγκες της περιοχής και των γύρω οικισμών. Υπήρξε αρχικά ανδρικό μοναστήρι και στη συνέχεια μέχρι και σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο και ως μετόχι της Αγίας Αικατερίνης του Σινά.
Η Μονή εορτάζει την ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου (15 Αυγούστου).
Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη