Η μονή Αγκαράθου είναι αφιερωμένη στην Παναγία και βρίσκεται σε ένα μάλλον πετρώδες ύψωμα ανάμεσα στα χωριά Σγουροκεφάλι και Σαμπάς σε απόσταση 23 χλμ. από το Ηράκλειο. Παρότι ο χρόνος ίδρυσής της δεν είναι εξακριβωμένος, θεωρείται ως ένα από τα πιο παλιά μοναστήρια της Κρήτης και δεν αποκλείεται να ιδρύθηκε στα χρόνια της Β΄ Βυζαντινής περιόδου. Από μικρό μοναστήρι που ήταν αρχικά, στα μέσα του 16ου αι. αρχίζει να οχυρώνεται και να αποκτά φρουριακή μορφή, από την οποία σήμερα σώζονται οι δύο πύλες και τα θολοσκεπή κτίρια των παλιών Βορδοναρείων. Κατά την ενετοκρατία υπήρξε φυτώριο παιδείας πολύ σπουδαίων εκκλησιαστικών αντρών όπως ο Κύριλλος Λούκαρις, ο Μελέτιος Πηγάς, ο Σιλβέστρος ο Κρης
Σπουδαίο ρόλο έπαιξε και κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας καθώς σχηματίστηκε εδώ επαναστατικό σώμα που αντιστάθηκε γενναία στους κατακτητές. Τα χρόνια εκείνα ήταν λοιπόν λογικό ότι ήταν περίοδος ύφεσης για τη μονή, με αποκορύφωμα την επανάσταση του 1821, όταν οι Τούρκοι έσφαξαν τους μοναχούς και έβαλαν φωτιά στα κτίρια. Σχολείο ιδρύθηκε ξανά μετά το 1860, ενώ κατά την επανάσταση του 1866 έγινε ορμητήριο αγωνιστών. Ο ναός ανοικοδομήθηκε το 1894 και με το τέλος της Τουρκοκρατίας άρχισε μια νέα περίοδος ακμής. Τα τελευταία χρόνια εγκαταστάθηκαν στη μονή νέοι μορφωμένοι μοναχοί, πτυχιούχοι πανεπιστημιακών σχολών και έτσι ξαναβρήκε την παλιά της αίγλη.
Πηγή: ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
www.mgovservices.com/itrace