Η Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Χρυσοπηγής ιδρύθηκε στα Χανιά κατά την τελευταία περίοδο της Βενετοκρατίας (τέλη 16ου αιώνα). Κτήτορας ήταν ο Χανιώτης Ιωάννης Χαρτοφύλακας, διδάκτωρ της ιατρικής και της φιλοσοφίας, σημαντικό πρόσωπο της εποχής του με μεγάλη δράση στην κοινωνία των Χανίων. Την περίοδο της Βενετοκρατίας, η Χρυσοπηγή υπήρξε πνευματικό κέντρο για την Κρήτη με πολλούς μοναχούς και πλούσια βιβλιοθήκη. Κατά την Τουρκοκρατία, η πνευματική παράδοση της Μονής συνεχίστηκε και η Μονή μετατράπηκε σε πατριαρχικό σταυροπήγιο. Οι πατέρες συμμετείχαν στους ιστορικούς αγώνες των ανθρώπων της περιοχής. Το μοναστήρι υπέφερε πολλά δεινά από τους Τούρκους και καταστράφηκε το έτος 1821, κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης. Kατά τον 19ο αιώνα αναστηλώθηκε και επανδρώθηκε εκ νέου.
Στο Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, οι Γερμανοί μετέτρεψαν τη Μονή σε διοικητήριο. Yποχρέωσαν τους μοναχούς να απομακρυνθούν και προκάλεσαν μεγάλες φθορές στην αρχιτεκτονική δομή των κτιρίων. Ακολούθησε περίοδος μαρασμού και παρακμής. Το έτος 1976 η Μονή Χρυσοπηγής μετατράπηκε σε γυναικεία. Η νέα αδελφότητα την αναστήλωσε εκ θεμελίων πραγματοποιώντας παράλληλα ένα ευρύ ανακαινιστικό έργο σε περιβαλλοντικό και πνευματικό επίπεδο. Η Μονή σήμερα διαθέτει τριανταμελή αδελφότητα και δέχεται πολυάριθμους προσκυνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ανάμεσα στους οποίους και πολλούς νέους, που ανακαλύπτουν τη γνησιότητα της ζωής στη λατρεία και την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Κυδωνίας & Αποκορώνου
www.imka.gr