Η μονή Αγίου Νικολάου Στρατηγοπούλου ή Ντίλιου βρίσκεται στη Λίμνη των Ιωαννίνων. Είναι χτισμένη στη βορειοανατολική πλευρά του Νησιού και βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη μονή των Φιλανθρωπηνών.
Αποτελείται από το καθολικό κι από ενσωματωμένο στη δυτική του πλευρά διώροφο κελί, που περιβάλλεται με τοίχο εν είδει περιβόλου, ο οποίος περικλείει επίσης τα ερείπια παλαιότερων κελιών και βοηθητικών χώρων. Η μονή Στρατηγοπούλου ή Ντίλιου ιδρύθηκε κατά πάσα πιθανότητα το 13ο αι. από την ομώνυμη Βυζαντινή οικογένεια, η οποία εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα το 1204, μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους της Δ' Σταυροφορίας.
Η οικογένεια των Στρατηγόπουλων είναι γνωστή από τις πηγές για τα αξιώματα που κατείχαν μέλη της στην πόλη των Ιωαννίνων. Αργότερα, κατά τον 17ο αι. η οικογένεια Ντίλιου ευεργέτησε επίσης τη μονή. Το καθολικό της μονής Ντίλιου, που εντάσσεται στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόχωρου ξυλόστεγου ναού είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 1542-43, όπως αποκαλύπτει επιγραφή στο νότιο τοίχο του νάρθηκα.
Στο τεταρτοσφαίριο του ναού εικονίζεται αντί για την καθιερωμένη παράσταση της Πλατυτέρας, το όραμα των προφητών Ιεζεκιήλ και Αββακούμ. Στην παράσταση αυτή κυριαρχεί η στηθαία μορφή του Ιησού που περιβάλλεται από τα ευαγγελικά σύμβολα. Στον ημικύλινδρο της αψίδας εικονίζεται η αγγελική λειτουργία καθώς και η παράσταση του Μελισμού με τους συλλειτουργούντες ιεράρχες. Ο διάκοσμος του κυρίως ναού διαιρείται σε τρεις ζώνες. Στην κατώτερη εικονίζονται ολόσωμοι άγιοι, κυρίως στρατιωτικοί. Ακολουθούν δυο ακόμα ζώνες με σκηνές από τη ζωή και τα Πάθη του Ιησού.
Ο νάρθηκας κοσμείται με παραστάσεις από το βίο της Θεοτόκου καθώς και τη μνημειακή παράσταση της Δευτέρα Παρουσίας στο δυτικό τοίχο. Η διακόσμηση του νάρθηκα συμπληρώνεται με τις παραστάσεις της Βάπτισης στο αρκοσόλιο(κόγχη) του βορείου τοίχου και του Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου ως πηγή της Σοφίας στο αρκοσόλιο του νοτίου τοίχου.
Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ναού είναι έργο ενός αξιόλογου καλλιτέχνη, που εντάσσεται στα πλαίσια της καλλιτεχνικής παράδοσης, που εκπροσωπούν οι ζωγράφοι των τριών φάσεων του καθολικού της Μονής Φιλανθρωπινών. Η μόνη διαφορά είναι ότι έχει επηρεαστεί περισσότερο από την καλλιτεχνική παράδοση της Κρήτης.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
