Η Μονή του Τιμίου Σταυρού βρίσκεται στο χωριό Δαματριά στη βόρεια πλευρά του νησιού. Στα κλασικά χρόνια (5ος-4ος π.χ. αι.) αναφέρεται ο Δήμος Δαματριέων που ανήκε στο Κράτος της Ιαλυσίας. Στη θέση όπου κτίσθηκε η Μονή υπήρχε μεγάλο Ιερό της θεάς Δήμητρας με ναούς, βωμούς και υπόγειες στοές για τα μυστήρια που εντοπίζονται στο πίσω μέρος της σημερινής Μονής. Το 1866 κτίσθηκε το μοναστήρι πάνω στα ερείπια του Ιερού της Δήμητρας. Διακρίνονται στο χώρο αρχιτεκτονικά μέλη, μαρμάρινες βάσεις κιόνων, κιονόκρανα… κλπ, λείψανα του αρχαίου ναού της θεάς. Επιβλητική είναι η μαρμάρινη είσοδος προς τον περίβολο του μοναστηριού καθώς και ο ναός του Τιμίου Σταυρού που φέρει υποστηρίγματα που θυμίζουν κίονες αρχαιοελληνικού τύπου.
Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη