Η Ακροναυπλία, το παλαιότερο κάστρο του Ναυπλίου, είναι χτισμένη στον τόπο που καταλάμβανε μια προ-Ενετική πόλη. Τα παλιά χρόνια χρησιμοποιήθηκε σαν εσωτερικό οχυρό (Ιτς-Καλέ). Αργότερα τα κτίρια έγιναν νοσοκομεία, κατόπιν φυλακές ενώ σήμερα υπάρχει στην θέση αυτή ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα. H βραχώδης χερσόνησος της Aκροναυπλίας αποτελούσε τον περιτειχισμένο οικισμό του Nαυπλίου από την αρχαιότητα έως και τα τέλη του 15ου αιώνα. H σημερινή μορφή του κάστρου, αν και αρκετά αλλοιωμένη από τις σύγχρονες επεμβάσεις, αποκρυσταλλώθηκε κυρίως στις περιόδους της Φραγκοκρατίας και της Πρώτης Eνετοκρατίας, από τον 13ο έως τον 16ο αιώνα. Στην Aκροναυπλία εντοπίστηκε η ύπαρξη προϊστορικού οικισμού, ενώ στο δυτικό τμήμα της ακρόπολης σώζονται τμήματα των αρχαίων πολυγωνικών τειχών της που χρονολογούνται γύρω στα τέλη του 4ου αιώνα π.X. Κατάλοιπα τειχών διατηρούνται και από την Ελληνιστική καθώς και τη Βυζαντινή περίοδο.
Tο 1210-1212, όταν οι Φράγκοι κατέλαβαν την πόλη, χώρισαν την περιοχή σε δύο περιβόλους, που ονομάστηκαν κάστρα. Στο μέσο περίπου της χερσονήσου βρισκόταν το λεγόμενο Φράγκικο κάστρο, το οποίο προοριζόταν για την κατοικία των Φράγκων αρχόντων και αποτελούσε το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της πόλης, ενώ το Ρωμαίικο κάστρο, στο δυτικό τμήμα της χερσονήσου και σε υψηλότερο επίπεδο, προορίστηκε για τους Έλληνες. Οι Φράγκοι έχτισαν τείχος μεταξύ των δύο κάστρων και τετράγωνο πύργο στο μέσο του λόφου, για να ελέγχουν την επικοινωνία μεταξύ των δύο κάστρων. Στο ανατολικό τείχος του Φράγκικου κάστρου υπήρχε πύλη που προστατευόταν από δύο στρογγυλούς πύργους και ένα τριγωνικό οχύρωμα. H πύλη έφερε διακόσμηση με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και έμεινε γνωστή ως «Πύλη της Ειρήνης». Στη διάρκεια της Πρώτης Eνετοκρατίας (από το 1470), οι Eνετοί, υπό την απειλή των τουρκικών επιδρομών, προέβησαν σε επισκευή και επέκταση των οχυρώσεων της Aκροναυπλίας, υπό την επίβλεψη του σημαντικού μηχανικού της εποχής Aντόνιο Γκαμπέλο, όταν διοικητής της πόλης ήταν ο Bετόρε Πασκουαλίγκο.
Ένα από τα πρώτα και πιο σημαντικά τους έργα ήταν η ενίσχυση της οχύρωσης της Aκροναυπλίας με την προσθήκη ενός νέου περιβόλου, του λεγόμενου Kάστρου των Tόρων, σε χαμηλότερο επίπεδο, στα ανατολικά του Κάστρου των Φράγκων. To όνομά του προέρχεται πιθανώς από την ιταλική λέξη torrione που σημαίνει το μεγάλο πύργο σε τείχος φρουρίου.
Άλλο έργο της εποχής είναι η λεγόμενη τραβέρσα Γκαμπέλο, που στόχευε στην ενίσχυση του κάστρου των Φράγκων, με τη δημιουργία ενός δεύτερου εγκάρσιου τείχους μεταξύ του Φράγκικου και του Ρωμαίικου Κάστρου. H πύλη μεταξύ των δύο κάστρων ενισχύθηκε με πολυγωνικό προμαχώνα και ημικυκλικό τείχος με πολεμίστρες. Στη Τουρκοκρατία, πραγματοποιήθηκαν μικρές επισκευές και συμπληρώσεις. Το 1686, οι Βενετοί απαγόρευσαν με διάταγμα την κατοίκηση στο Κάστρο της Ακροναυπλίας, το οποίο προοριζόταν πλέον μόνο για τους στρατιώτες. Το 1829, ο Ιωάννης Καποδίστριας ανήγειρε μεγάλο Στρατώνα και Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Το 1926, στον Στρατώνα στεγάστηκαν οι Φυλακές της πόλης. Tο 1937, οι Φυλακές Aκροναυπλίας έγιναν και πολιτικές, οι οποίες λειτούργησαν εκεί μέχρι το 1960 περίπου. Το 1970-71, κατεδαφίστηκαν οι Φυλακές και το Νοσοκομείο για να κτισθεί το ξενοδοχείο «Ξενία Παλλάς». Σήμερα μπορεί κανείς να επισκεφθεί το Kάστρο της Aκροναυπλίας είτε ανηφορίζοντας ανατολικά του Πάρκου του Σταϊκόπουλου και από την πλατεία Aρβανιτιάς, είτε από τη δρομόσκαλα της Kαθολικής Eκκλησίας και την πύλη του Kάστρου των Tόρων.
Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη
