Κατά τη μεσαιωνική περίοδο, τμήμα της πόλης, της «Χώρας», ήταν τειχισμένο και περιλάμβανε ορθογώνιο κάστρο, χτισμένο από τους Ιωαννίτες ιππότες το 14ο αιώνα, που εκτεινόταν από το βορρά στο νότο. Η οχύρωση της Χώρας ξεκίνησε πιθανώς στις τελευταίες δεκαετίες του 14ου αιώνα από τον Μεγάλο Μάγιστρο του Τάγματος Heredia και τον διοικητή της Κω Schlegelholz για να προστατέψει την μεσαιωνική πόλη από τις επιθέσεις του σουλτάνου Bαγιαζήτ A'. Ολοκληρώθηκε περί το 1500 με τη διάνοιξη από το νέο διοικητή Constanzo Operti του «χάνδακα», μιας τάφρου πλάτους 16μ. κατά μήκος της νότιας πλευράς της (δηλαδή στη σημερινή οδό Ιπποκράτους).
Εξωτερικά της βόρειας πλευράς της Χώρας υπήρχε μια λίμνη ή το μεγάλο έλος, που περιγράφεται στα έγγραφα των Ιπποτών αλλά και από πολλούς περιηγητές και ανατολικά η θάλασσα. Το τείχος αποτελεί ένα από τα απλούστερα και παλαιότερα δείγματα αμυντικής αρχιτεκτονικής των Ιπποτών στα Δωδεκάνησα. Σώζεται τμηματικά, αλλά ο χώρος που περιέκλειε συμπίπτει περίπου με τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Αγοράς. Η οχύρωση ήταν σχεδόν ορθογώνια σε κάτοψη και ενισχύονταν με προμαχώνες στη ΝΑ, ΝΔ και ΒΑ γωνία, εκ των οποίων δεν σώζεται ο βορειοανατολικός, που βρισκόταν ως το σεισμό του 1926 στη θέση του σημερινού Διοικητηρίου. Σήμερα διατηρείται το μεγαλύτερο τμήμα της νότιας πλευράς (οδ. Ιπποκράτους), όπου σώζονται δύο μικροί ορθογώνιοι πύργοι, που κτίστηκαν για την ενίσχυση της οχύρωσης. Από τη βόρεια πλευρά σώζεται μικρό μόνο τμήμα, που συγκρατεί το ανάχωμα του λεγόμενου πλάτανου του Ιπποκράτη, απέναντι από την είσοδο του κάστρου της Νεραντζιάς, στη σημερινή οδό Φοινίκων.
Το οχυρωματικό έργο διέθετε πέντε πύλες, την «πύλη της Θάλασσας» στο ανατολικό τμήμα, η οποία δε σώζεται σήμερα, όπως και δύο πύλες που ανοίγονταν προς τη βόρεια πλευρά: μία προς το Κάστρο της Νεραντζιάς και μία προς τη θάλασσα. Σήμερα διατηρούνται οι δύο: Η Πύλη ή Πόρτα του Φόρου, εντυπωσιακή μνημειακή είσοδος στην ανατολική πλευρά του περιμετρικού τείχους της Χώρας, φέρει αρχαίο λαξευτό ογκόλιθο ως υπέρθυρο και πιο πάνω ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο. Πάνω από το τόξο εξέχουν τα φουρούσια του διάτρητου εξώστη (καταχύστρα ή φονιάς), που είχε αμυντικό ρόλο.
Η Νοτιοανατολική Πύλη, στο ανατολικό άκρο της νότιας οχύρωσης, προς τη θάλασσα. Επάνω από το υπέρθυρο της εισόδου, έκκεντρα τοποθετημένη και πιθανόν σε δεύτερη χρήση, βρίσκεται εντοιχισμένη πλάκα με τα οικόσημα του Μεγάλου Μαγίστρου του Τάγματος των Ιωαννιτών Ιπποτών De Heredia (1376-1396), καθώς και του διοικητή της Kω Schlegelholtz (1386 - 1412). Στον πάνω όροφο σειρά από ορθογώνια ανοίγματα και από τοξοθυρίδες αποτελούν προσθήκες που έγιναν επί τουρκοκρατίας.
Το κάστρο περιβαλλόταν από τάφρο με ανελκυόμενη γέφυρα που το 1878 διαμορφώθηκαν στη σημερινή οδό Ιπποκράτους. Το φρούριο αυτό ήταν η έδρα της εκάστοτε στρατιωτικής φρουράς και των εγκαταστάσεών της αλλά χρησίμευε και ως φυλακή. Εκτός από τους στρατώνες στο εσωτερικό του υπήρχαν η κατοικία του διοικητή του νησιού (κονάκ), πυριτιδαποθήκη και αποθήκες. Η είσοδος των χριστιανών στο κάστρο απαγορευόταν μετά το ηλιοβασίλεμα.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου
