Από την περιοχή προέρχεται σημαντικός αριθμός ευρημάτων όλης της προϊστορικής εποχής (κεραμική, ειδώλια και εργαλεία), από μικρής έκτασης ανασκαφικές έρευνες.
Στη θέση Άγιος Γεώργιος, ακρόπολη της ύστερης εποχής του Χαλκού - πρώιμης εποχής του Σιδήρου (15 ος - 10 ος αι. π.Χ.), κοντά στη Μαρώνεια. Κυκλώπεια τείχη μήκους 1330 μ., μεγαλιθικές πύλες και το μνημειώδες κτίριο θυμίζουν τις μυκηναϊκές ακροπόλεις της νότιας ηπειρωτικής χώρας και τα αντίστοιχα ανακτορικά συγκροτήματα. Εδώ τοποθετείται η ομηρική Ίσμαρος ή Ισμάρα (βρέθηκε κεραμική 9 ου - 8 ου αι. π.Χ.), πόλη των Θρακών Κικόνων, καθώς και το ιερό άλσος του Απόλλωνος. Η Μαρώνεια ιδρύθηκε από Χίους αποίκους στις αρχές του 7 ου αι. π.Χ., στις ΝΔ. πλαγιές του Ισμά-ρου. Από την ακρόπολη, στην κορυφή Άγιος Αθανάσιος (ύψος 678 μ.), κατεβαίνουν έως τη θάλασσα (μήκος 10,4 χλμ.) δύο μακρά τείχη με κυκλικούς και ορθογώνιους πύργους. Από την αρχαία πόλη σώζονται: στην παραλία του Αγίου Χαραλάμπους μνημειακό αψιδωτό πρόπυλο (εποχής Αδριανού, 124/5 μ.Χ.) που οδηγούσε στην αγορά, το λιμάνι (4 ος αι. π.Χ.), μεγάλο ιδιωτικό σπίτι με δύο αυλές και ψηφιδωτό δάπεδο (3 ος αι. π.Χ.), ένα ιερό με ναό ίσως του Διονύσου (4 ος αι. π.Χ.), το καλά διατηρημένο θέατρο στη θέση Καμπάνα (με ελληνιστική και ρωμαϊκή φάση) και τα λατομεία μαρμάρου στη θέση Μαρμαρίτσα. Σε κοντινό ύψωμα, δυτικά του χειμάρρου Πλατανίτης, υπάρχει σπήλαιο, το οποίο σχετίζεται με τη σπηλιά του Κύκλωπα Πολυφήμου. Στη θέση Παληόχωρα, μέσα στα τείχη, σημαντικά παλαιοχριστιανικά ευρήματα: λείψανα βασιλικής με αίθριο (αρχές 6 ου αι.) που κοσμείται με αξιόλογο ψηφιδωτό δάπεδο με τους άθλους του Ηρακλέους, λουτρό της περιόδου του Ιουστινιανού Α' (527 - 565), λείψανα καταστημάτων και αποθηκών, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη εκκλησιών και επιτύμβιες επιγραφές.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου