Στη θέση του χαμηλού λόφου Σαράγια, στην παραλία κοντά στο Δέλτα του Έβρου, υψώνεται ένα βραχώδες έξαρμα, που εποπτεύει την πεδινή έκταση γύρω από το Δέλτα. Στη στρατηγική αυτή θέση τοποθετείται ο αρχαίος Δορίσκος, ο οποίος αναφέρεται από τον Ηρόδοτο ως «αιγιαλός» και «πεδίον μέγα» της Θράκης καθώς και ως «Βασίληιον τείχος», το οποίο ίδρυσε ο Δαρείος Α΄(522-486) το 512 π.χ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του εναντίον των Σκυθών (519-511 π.χ.) και εγκατέστησε εκεί μόνιμη φρουρά. Η αρχαία πόλη του Δορίσκου το 480 π.Χ. χρησίμευσε ως τόπος επιθεώρησης και παράταξης της στρατιάς του Ξέρξη (485-465 π.χ) και ως κέντρο ανεφοδιασμού. Αργότερα, όταν οι παράλιες θρακικές πόλεις ελευθερώθηκαν από τους Πέρσες, ο Δορίσκος αναπτύχθηκε σε εμπορικό κέντρο, έγινε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας και αποτέλεσε το σημείο επαφής της Αθήνας με τους Θράκες του εσωτερικού.
Κατά την εποχή του Φιλίππου Β΄ ο αρχαίος Δορίσκος, αλλά και η ευρύτερη περιοχή πέρασε υπό μακεδονική κυριαρχία, γεγονός που αποτέλεσε τεράστια απώλεια για τους Αθηναίους. Αργότερα υπήρξε μία από τις βάσεις της εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου προς την Ασία και στη συνέχεια για μια σύντομη περίοδο, πέρασε στον έλεγχο των Πτολεμαίων. Ο Δορίσκος εξακολουθεί να αναφέρεται σε πηγές μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Οι συστηματικές αρχαιολογικές έρευνες έφεραν στο φως ένα πλήθος ευρημάτων που χρονολογούνται από τους Προϊστορικούς μέχρι τους Ύστερους Ελληνιστικούς χρόνους. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν κεραμική, ενσφράγιστες λαβές αμφορέων της γειτονικής Αίνου, της Θάσου και της Σαμοθράκης, νομίσματα Κλασικών και Ελληνιστικών Χρόνων, πήλινα ειδώλια, υφαντικά βάρη, αρχιτεκτονικά μέλη και μεγάλο πλήθος μικροαντικειμένων πήλινων και μετάλλινων. Μια επιγραφή - ψήφισμα του 3ου-2ου π.Χ. αιώνα που βρέθηκε στην περιοχή αναφέρει ότι κάθε χρόνο γινόταν «πανηγύρι» προς τιμή του θεού Ασκληπιού και του Ροΐτη, ποτάμιας θρακικής θεότητας. Επιπλέον, σημαντικά είναι και τα αρχιτεκτονικά ευρήματα και το οικοδομικό υλικό των αρχαίων κτιρίων. Ανασκαφική έρευνα μικρής κλίμακας που διενεργήθηκε από τον Διαμαντή Τριαντάφυλλο το 1971 αποκάλυψε τμήματα περιβόλου, μέρος του τείχους της πόλης του 4ου αιώνα π.Χ. που ήταν κατασκευασμένο από πωρόλιθο με το ισοδομικό σύστημα, λιθόστρωτη αυλή του 4ου αιώνα π.X. και ένα συλημένο κιβωτιόσχημο τάφο με πώρινες πλάκες. Σημαντικός είναι και ο Ελληνιστικός μαρμάρινος «καταληπτήρας» από οικοδόμημα περιορισμένων διαστάσεων, πιθανώς «ηρώον». Στην ευρύτερη περιοχή του Δορίσκου τοποθετείται και το Χαράκωμα, μια μικρή πόλη της Σαμοθράκικης Περαίας που σημειώνεται από το Στράβωνα, ενώ πολύ κοντά στο σημερινό χωριό Δορίσκος σώζεται τμήμα της Εγνατίας Οδού (τέλη 2ου αιώνα π.X.).
Συντάκτης: Νίκη Καλοπαίδη