Οι κατακόμβες Μήλου
Οι κατακόμβες είναι το μεγάλο κοινοτικό νεκροταφείο των πρώτων χριστιανικών χρόνων στη Μήλο. Η αρχική τους μορφή ήταν τρεις ανεξάρτητες υπόγειες στοές (Α, Β, Γ) λαξευ7μένες στο πορώδες ηφαιστειογενές πέτρωμα, που κάθε μια συνδεόταν με άλλες μικρότερες. Σήμερα αποτελούν σύμπλεγμα καθώς και οι τρεις κεντρικές στοές συγκοινωνούν μεταξύ τους με νεότερες διανοίξεις που κατασκευάστηκαν τον 20 ο αιώνα.
Το σύμπλεγμα συμπληρώνει ένας ορθογώνιος νεκρικός θάλαμος στην μορφή των cubicula της Ρώμης. Η κάθε στοά έχει διαφορετικό πλάτος που ποικίλλει από ένα μέχρι 5 μέτρα, και διαφορετικό ύψος, από 1.60 μέχρι και 2.50 μέτρα. Στα τοιχώματα των στοών είναι λαξευμένες καμάρες, τα «arcosolia» μέσα στις οποίες έχουν έχουν διαμορφωθεί τα μνήματα ενώ ένας μεγάλος αριθμός ταφών, υπάρχει και στο δάπεδο όλων των στοών. Μερικά από τα αρκοσόλια είχαν χρωματική διακόσμηση με τη στεφάνη τον αρκοσολίων να φέρει ταινία συνήθως κόκκινου χρώματος και την επιφάνια του τυμπάνου να είναι χρωματισμένη σε βαθύ μπλε χρώμα. Ελάχιστα ίχνη σώζονται σήμερα από το χρωματικό αυτό διάκοσμο, όπως και λίγα αποσπάσματα επιγραφών. Οι λίγες αυτές επιγραφές είναι σημαντικές για τις πληροφορίες που μας παρέχουν σχετικά με ονόματα χριστιανών, αξιώματα του αρχαίου κλήρου και την πίστη των πρώτων χριστιανών στους αγγέλους προστάτες των τάφων.
Η σημερινή κύρια είσοδος των Κατακόμβων, ανοίχθηκε στις αρχές του αιώνα και έτσι ο επισκέπτης μπαίνει σήμερα στη στοά Β' η οποία είναι και η μόνη προσωρινά, επικέψιμη. Στη δεξιά πλευρά της στοάς Β' σώζεται ο μοναδικός διώροφος τάφος των Κατακόμβων και σπαράγματα της πιο σημαντικής επιγραφής με κεφαλαία κόκκινα γράμματα μέσα σε ορθογώνιο πλαίσιο.
Οι κατακόμβες εκτός από κοιμητήριο ήταν και ο τόπος λατρείας όπως αποδεικνύεται από το κομμάτι του πετρώματος που έχει αφεθεί στη θέση του στο μέσο περίπου της στοάς Β' για να χρησιμεύσει ως Αγία Τράπεζα. Από τις βάσεις που βρέθηκαν στα τέσσερα άκρα κατά την έρευνα του 1928, υποθέτουμε ότι πάνω από την τράπεζα, υπήρχε αρχικά «κιβώριο». Το σχήμα, που θυμίζει σαρκοφάγο, οδήγησε και στην υπόθεση ότι επρόκειτο για τον τάφο κάποιου επίσημου ή ενός από τους πρώτους επισκόπους της χριστιανικής Μήλου.
Η στοά Α' δυτικά της σημερινής κεντρικής στοάς διακρίνεται από τις άλλες για το πλάτος της, για την γενικότερη ευρυχωρία της και για τους διπλούς οικογενειακούς τάφους που είναι λαξευμένοι στα τοιχώματά της. Η είσοδός της στη νότια πλευρά, είναι σήμερα φραγμένη.
Η στοά Γ' στα ανατολικά της κεντρικής στοάς σώζεται μόνο τμηματικά καθώς το νότιο τμήμα της που περιλάμβανε και την αρχική της είσοδο έχει καταρρεύσει.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου