ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ | Δήλος | Κυκλάδες | Golden Greece
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ | Δήλος | Κυκλάδες | Golden Greece
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ | Δήλος | Κυκλάδες | Golden Greece
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ | Δήλος | Κυκλάδες | Golden Greece
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ | Δήλος | Κυκλάδες | Golden Greece
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ | Δήλος | Κυκλάδες | Golden Greece
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ | Δήλος | Κυκλάδες | Golden Greece

Δήλος

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΗΛΟΥ

Δήλος

Στην ακρόπολη του Κύνθου υπήρξε οχυρωμένη πρωτοκυκλαδική εγκατάσταση (3η χιλιετία π.Χ.). Στον χώρο του ιερού αναπτύχθηκε οικισμός των μυκηναϊκών χρόνων, όπου βρέθηκαν σημαντικά ελεφάντινα πλακίδια (14ος - 13ος αι. π.Χ.). Η Δήλος (Μικρή Δήλος), ακατοίκητη σήμερα, ένα από τα σπουδαιότερα ιερά στον ελληνικό κόσμο, και το μεγαλύτερο θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο των Ιώνων. Το ιερό του Απόλλωνος έχει πρόσβαση από το λιμάνι (αρχαίες λιμενικές εγκαταστάσεις και σειρά καταστημάτων), από τα Ν. με ιερά οδό ανάμεσα στη στοά του Φιλίππου Ε' της Μακεδονίας και τη νότια στοά, ενώ από τα Β. οριοθετείται από τη μακρά στοά του Μακεδόνα βασιλιά Αντιγόνου Γονατά με την κρήνη Μινώα πίσω της. Το κέντρο της λατρείας εντοπίζεται στην περιοχή των τριών ναών του Απόλλωνος προσανατολισμένων προς τα Δ., όπου ο μεγάλος ιδιότυπος βωμός στεγασμένος με αψίδα, ο Κεράτων, που κατά την παράδοση κατασκεύασε ο ίδιος ο Απόλλων από κέρατα αιγών. Ξεχωριστά είναι τα ιερά της Αρτέμιδος στα Ν. και στα Β. της Λητούς και των Δώδεκα Θεών. Στο χώρο του ιερού του Απόλλωνος, αρχέγονα λατρευτικά λείψανα (η θήκη - τάφος των μυκηναϊκών χρόνων και το «σήμα» των Υπερβορείων Παρθένων), και εκτός του ιερού, το Αρχηγέσιον. Μέσα στο ιερό, το μνημείο των ταύρων, ελληνιστικό ανάθημα μορφής πλοίου για κάποια βασιλική ναυτική νίκη, οι λεγόμενοι «θησαυροί» (ίσως οίκοι για λατρευτικά γεύματα), και το πρυτανείο. Αγορές, των Ιταλών, των Κομπεταλιστών ή Ερμαϊστών (δούλων και απελεύθερων), του Θεοφράστου και των Δηλίων (εμπορική και πολιτική αγορά) και διάφορα δημόσια κτίρια γύρω από το ιερό του Απόλλωνος. Πιο μακριά, τα ιερά της Αφροδίτης και της Ήρας (7ος - 6ος αι. π.Χ.). Ιερά γηγενών και ξένων θεοτήτων και λατρευτικό σπήλαιο στο βουνό Κύνθος. Στα ΒΑ. και Β., γυμνάσιο, παλαίστρες, στάδιο, ιππόδρομος. Γύρω από το ιερό του Απόλλωνος αναπτύσσεται η ατείχιστη πόλη που εξελίσσεται σε κοσμοπολίτικο κέντρο τους τελευταίους προχριστιανικούς αιώνες. Στην εξελιγμένη αυτή μορφή της η πόλη περιβάλλει τοξοειδώς το ιερό, σε νησίδες με κέντρα τοπογραφικούς ή πολεοδομικούς πόλους (θέατρο, ποταμός Ινωπός) και με ακάλυπτους χώρους. Είναι η καλύτερα διατηρημένη αρχαία πόλη στην Ελλάδα. Τον 7ο αι. π.Χ.. στο νησί είναι έκδηλη η παρουσία των Ναξίων (οίκος των Ναξίων, πρώιμος ναός του Απόλλωνος, στοά Ναξίων, λιοντάρια ανάμεσα στην ιερή λίμνη - τόπο γέννησης του Απόλλωνος και της αδερφής του Αρτέμιδος - και το Λητώον, κλασσικό άγαλμα του Απόλλωνος, από το οποίο σώζονται τμήματα και η βάση του). Από την εποχή του Πεισιστράτου (540 - 528 π.Χ.) γίνεται έκδηλη η αθηναϊκή κυριαρχία στο νησί (πώρινος ιωνικός ναός του Απόλλωνος). Μετά τα Περσικά, από το 478 π.Χ. είναι έδρα της Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας. Μεταξύ 314 π.Χ. και 167 π.Χ. η Δήλος είναι ανεξάρτητη και συμμετέχει στο «Κοινό των Νησιωτών» υπό πτολεμαϊκή ηγεσία. Συνεχίζεται η οικοδόμηση του περίπτερου μεγάλου δωρικού ναού του Απόλλωνος.
Το 167 π.Χ.. με απόφαση της ρωμαϊκής συγκλήτου κηρύσσεται ελεύθερο λιμάνι και περνά στην εξουσία των Αθηναίων. Το 2ο και 1ο αι. π.Χ. σημειώνεται εγκατάσταση πλήθους εμπόρων από όλη τη Μεσόγειο και εισαγωγή ξένων λατρειών δίπλα στις γηγενείς (τρία ιερά Σαράπιδος και αιγυπτιακών θεοτήτων, ιερό συριακών θεοτήτων, θρησκευτικός σύλλογος Ποσειδωνιαστών Βηρυτού και ισραηλιτική συναγωγή, η παλαιότερη της διασποράς). Πολυτελείς οικίες των χρόνων αυτών, με περιστύλιο, συχνά διώροφες, με τοιχογραφίες και περίφημα μωσαϊκά δάπεδα σώζονται στη συνοικία του θεάτρου (το θέατρο οικοδομείται περί το 250 π.Χ.).
Τον 4ο αι. μ.Χ. η Δήλος προάγεται σε επισκοπή. Τον 7ο αι. το νησί εγκαταλείπεται. Στα ΝΑ. της αγοράς των Δηλίων ανασκάφηκε μονόκλιτη βασιλική των μέσων του 6ου αι., αφιερωμένη στον Άγιο Κήρυκο. Δεύτερη μονόκλιτη βασιλική (ίσως 7ος αι.) κοντά στο Ασκληπιείο.
Στο τοπικό Μουσείο, πλήθος γλυπτών και μωσαϊκά δάπεδα που πιστοποιούν την καλλιτεχνική άνθηση στην ελληνιστική εποχή.

Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου