Στα ανατολικά των Μαλίων βρίσκεται μινωικό ανάκτορο. Σε ολόκληρη την περιοχή υπήρχε πόλη στην αρχαιότητα, με άγνωστη σήμερα ονομασία. Στα αρχαιολογικά συγγράμματα αναγράφεται ως ανάκτορο Μαλίων. Η περιοχή ονομάζεται σήμερα Τάρμαρος και πιστεύεται ότι η ονομασία αυτή σχετίζεται με το όνομα της αρχαίας πόλης. Επίσης, θεωρείται ότι στην πόλη έζησε ο αρχαίος βασιλιάς Σαρπηδών, γιος του Δία και της Ευρώπης. Το Σαρπηδόνα έδιωξε ο αδερφός του Μίνως και βρήκε καταφύγιο στη Λυκία της Μικράς Ασίας. Το ανάκτορο θεωρείται ότι ανοικοδομήθηκε την περίοδο της οικοδόμησης των ανακτόρων της Κνωσού και Φαιστού και ακολούθησε την τύχη τους. Περί το 1700 π.Χ. καταστράφηκε από άγνωστη αιτία, ανοικοδομήθηκε έπειτα και ξανά καταστράφηκε το 1450 π.Χ. Ο χώρος εξακολούθησε να κατοικείται, αν και το ανάκτορο δεν κτίστηκε ξανά. Στα δυτικά του ανακτόρου στη θέση Μάρμαρα αποκαλύφθηκε παλαιοχριστιανική βασιλική. Εκεί βρέθηκε μαρμάρινη σαρκοφάγος.
Έπαυλη των Κρίνων
Στους πρόποδες ανατολικά του λόφους της Παλιόχωρας υπήρχε η Έπαυλη των Κρίνων, ένα διώροφο κτήριο αποτελούμενο από 17 χώρους με θέα προς τη θάλασσα, που λειτουργούσε στη μινωική περίοδο ως έδρα κάποιου τοπικού άρχοντα ή αρχιερέα. Από το δεύτερο όροφο του κτηρίου προέρχεται η περίφημη τοιχογραφία των λευκών κρίνων που εκτίθεται στο μουσείο Ηρακλείου.
Το Ιερό του Δία Θενάτα
Στη βορειοδυτική πλευρό του λόφου της Παλιόχωρας σώζονται ερείπια του ιερού του Δία Θενάτα που είχε ιδρυθεί στη θέση μεγάλου μινωικού κτηρίου και χρησιμοποιήθηκε από την πρωτογεωμετρική μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή. Στο Ιερό που ήταν αφιερωμένο στο Δία Θενάτα, προσωνύμιο που παράγεται από την πόλη Θεναί, βρέθηκαν πολλά αξιόλογα αφιερώματα ανάμεσα στα οποία δύο εξαίρετοι αετοί από πωρόλιθο που φυλάσσονται στο μουσείο Ηρακλείου.
Συντάκτης: Φωτεινή Αναστασοπούλου